Մխիթար (ավազանի անունը՝ Մանուկ) Սեբաստացին սովորել է Սեբաստիայի Սբ. Նշան, ապա՝ Էջմիածնի, Սևանի, Կարինի վանքերում։ 1693 թ. մեկնել է Բերիա (այժմ՝ Հալեպ), որտեղ ծանոթացել է կաթոլիկ միսիոներների հետ։ 1696 թ. ձեռնադրվել է կուսակրոն քահանա, 1699 թ.՝ ստացել վարդապետական գավազան։ 1701 թ. Կոստանդնուպոլսում հիմնադրել է միաբանություն։ 1705 թ. Հռոմի իշխանություններից ձեռք բերելով վանք հիմնելու համաձայնություն՝ 1706 թ. Վենետիկին ենթակա Հունաստանի Մեթոն բերդաքաղաքում ձեռնամուխ է եղել վանքի կառուցմանը։
Սեբաստացի լինել նշանակում է ստեղծել և իրականություն դարձնել անհնարինը, ճանաչել հայրենիքը,շատ ճամփորթել․․․Ես անցյալ տրվանից եմ հաճախում այս դպրոց բայց արդեն հասցրել եմ շատ սիրել այն ու ձեռք բերել շատ ընկերներ։ Մենք սկսում ենք մեր օրը ընդհանուր պարապմունքով։Միշտ նշում ենք տարբեր ծիսակարգեր և տոներ։
Ինչպե՞ս դարձա սեբաստացի:
Ինձ այստեղ բերեցին իմ ծնողները և անցնելով մուտքի ճամբար ես ընդունվեցի կրթահամալիր։ Ես մինչ օրս շնոհակալ եմիմ ծնողներին, որ ընտրեցին այս դպրոցը։
Ե՞րբ է առաջին անգամ նշվել Հարիսայի տոնը, և ինչու՞ Հարիսայի:
1930-ական թվականներին, երբ Սիրիայում, Լիբանանում բնակվող մուսալեռցիներին հնարավորություն տրվեց վերադառնալ Հայաստան, նրանք նոր Մուսալեռը կառուցեցին Խորհրդային Հայաստանում` Արարատյան դաշտում՝ իրենց հետ հայրենիք բերելով նաև հարիսայի ավանդույթը: Հարիսայի հետ կապված կա ավանդություն. երբ Գրիգոր Լուսավորիչը, Խոր վիրապից դուրս գալով, գալիս է Վաղարշապատ, վաթսուն օր շարունակ քարոզ է կարդում տեղի հեթանոս հայերին, որոնք հետաքրքրությամբ լսում են նրան։ Աղքատներին ճաշ տալու համար նա հրամայում է գյուղացիներին շատ յուղ ու ոչխար բերել։ Երբ բերում են յուղն ու ոչխարը, Լուսավորիչը մորթել է տալիս ոչխարները. մեծ-մեծ կաթսաներ են դնում կրակների վրա, միսը լցնում մեջը և ձավարը էլ վրան։ Այնուհետև նա հրամայում է հաստաբազուկ կտրիճներին՝ խառնել կաթսայում եղած միսը, ասելով՝ հարեք զսա։ Այդտեղից էլ կերակուրի անունը մնում է հարիսա։
Սեդա Ենգիբարյանի բլոգ 