Month: October 2020

1․ Որո՞նք են աշխարհագրական թաղանթի հիմնական առանձնահատկությունները: 

Աշխարհագրական թաղանթի մասին ուսմունքի ձևավորումը մեզ հասցնում է 19-րդ դար, երբ 1875 թ. ավստրիացի նշանավոր երկրաբան Էդուարդ Զյուսը որպես Երկրի մոլորակի առանձին ոլորտներ առաջարկեց առանձնացնել քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը և կենսոլորտը: Հետագայում՝ 1937 թ. ռուս աշխարհագետ Ա. Ա. Գրիգորևի կողմից հրատարակված <<Երկրագնդի ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթի կազմի և կառուցվածքի վերլուծական փորձ>> իր աշխատության մեջ աշխարհագրական թաղանթի մասին նա տալիս է հետևյալ բնորոշումը. <<Ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթը մթնոլորտի ստորին շերտի, քարոլորտի վերին շերտի, ողջ ջրոլորտի փոխազդեցության, փոխներթափանցման ոլորտն է, որը տարբերվում է Երկրի առանձին թաղանթներից նրանով, որ ֆիզիկաաշխագրական թաղանթի սահմաններում տարբեր ոլորտներ խիստ կերպով ներթափանցած են իրար մեջ. փոխազդում են իրար վրա: Նրանում աշխարհագրական պրոցեսներն ընթանում են ինչպես տիեզերական, այնպես էլ երկրային էներգիայի աղբյուրների հաշվին: Միայն ֆիզիկաաշխարհագրական թաղանթում է, որ գոյություն ունի կյանք>>:

2. Սխեմատիկորեն պատկերե՛ք աշխարհագրական թաղանթի տարածման սահմանները:

Աշխարհագրական թաղանթը հստակ առանձնացված սահմաններ չունի: Սովորաբար
աշխարհագրական թաղանթի վերին սահման ընդունում են օզոնի շերտը, որը տարածվում
է Երկրի մակերևույթից 25–30 կմ վեր, որտեղ կլանվում են կենդանի օրգանիզմների
համար կործանարար համարվող արեգակնային ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների
զգալի մասը: Աշխարհագրական թաղանթի ստորին սահմանը համարվում է ցամաքի
հողմահարման կեղևի ստորոտը: Երկրի մակերևույթի այդ հատվածը ենթարկվում է
առավել ուժեղ փոփոխությունների հատկապես մթնոլորտի, ջրոլորտի և կենդանի
օրգանիզմների ազդեցությամբ: Այստեղ նրա առավելագույն հզորությունը մոտ 1000 մետր
է:

4. Բնության ամբողջականության խախտման ի՞նչ օրինակներ կարող եք բերել ձեր շրջապատից:

Կլիմայի գլոբալ տաքացումն է մեր օրերում, որի ժամանակ տեղի է ունենում Երկրի՝ Արեգակից ստացված և ծախսված ջերմության հավասարակշռության խախտում: Գիտնականները գտնում են, որ ներկայումս Երկրի ավելի շատ արեգակնային էներգիա է հասնում, քան նրանից հեռանում է, ինչի արդյունքում էլ Երկրի ջերմությունն աստիճանաբար բարձրանում է (հազարավոր և միլիոնավոր տարիներ առաջ հակառակն է եղել, և Երկրի վրա սկսվել է սառցապատումը):20-րդ դարում օդի ջերմության բարձրացումը 10-ով առաջ է բերել, օրինակ, համաշխարհային ջրային հաշվեկշռի խախտում: Տաքացումը հանգեցրել է օվկիանոսների մակերևույթից ջրի գոլորշացման ավելացմանը և ամպամածության մեծացմանը ինչպես օվկիանոսների, այնպես էլ մայրացամաքների վրա: Մթնոլորտային տեղումներն ավելացել են օվկիանոսների և դրանց մերձակա ցամաքային տարախքների վրա, սակայն ներցամաքային շրջաններում կրճատվել են: Ջերմության բարձրացումը հանգեցրել է սառցադաշտերի մակերեսների զգալի կրճատմանը:

1. Աշխարհի օգտակար հանածոները քարտեզով որոշեք, թե արևելաեվրոպական երկրներից, որոնք են ամենահարուստը.
2. քարածխով և գորշածխով,

Լեհաստան, Չեխիա, Սլովակիա, մասամբ Ռումինիա և Բուլղարիա:

1. նավթով և բնական գազով,

Ռումինիա, Հունգարիա, Լեհաստան, Բուլղարիա, Ուկրաինա:

1. գունավոր մետաղների հանքաքարով,

Ուկրաինա, Հունգարիա, Բուլղարիա, Ռումինիա, Լեհաստան:

1. քիմիական արդյունաբերության հանքային հումքով:

Լեհաստան, Ուկրաինա, Ռումինիա:

2. Բնութագրե՛ք  90-ական թթ. սկզբներին Արևելյան  Եվրոպայի երկրների տնտեսաաշխարհագրական դիրքի որակական և քանակական փոփոխությունները:

1989-ի աշնանից Արևելյան Եվրոպայի երկրներում սկսեցին բուռն փոփոխությունների
ժամանակաշրջանը: Կարճ ժամկետում տեղի ունեցավ կուսակցական և պետական
նախկին ղեկավարների փոփոխություն, որին հետևեց հիմնական հեղաշրջումը նրանց
քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական զարգացման մեջ: 1990-ի հոկտեմբերին
գերմանական երկու պետությունները վերամիավորվեցին: Մյուս երկրներում առաջացան
պետական կառուցվածքի նոր ձևեր, բազմակուսակցություն, երկրների մեծ մասում
կոմունիստական կուսակցությունները հեռացվեցին հասարակության ղեկավարումից:
Հրաժարվելով զարգացման սոցիալիստական արտադրաեղանակից` այս երկրները
վերադարձան ժողովրդավարությանն ու ազատ շուկայական տնտեսությանը: Փլուզվեց
սոցհամակարգը և ԽՍՀՄ-ը:

3. Տվե՛ք 1) Լեհաստանի, 2) Չեխիայի և Սլովակիայի, 3) Հունգարիայի և Ներբեռնել Ռումինիայի, Ուկրաինայի և Բելառուսի (կամ ըստ ընտրության երկու այլ երկրների) ՏԱԴ-ի համեմատական բնութագրերը: Որոշե՛ք այն գծերը, որոնք, ձեր կարծիքով, տնտեսության համար ունեն առավել կարևոր նշանակություն:

Լեհաստան

Լեհաստանի ընդհանուր տարածքը կազմում է 312,685 քառակուսի կիլոմետր։ Տարածքային առումով գրավում է աշխարհում 70-րդ, իսկ Եվրոպայում 9-րդ տեղը։ Երկիրը բաժանված է 16 մարզերի՝ վոյեվոդությունների, որոնք իրենց հերթին բաժանվում են պովիատների և գմինաների։ Տարածքի ցամաքային մասը կազմում է 304,225 քառ. կմ, իսկ ջրայինը՝ 8,430 քառ. կմ։ Տարածքի 35.49 տոկոսը կազմում են վարելահողերը։ 

Չեխիա և Սլովակիա

Չեխիայի կլիման բարեխառն է, եղանակային անցումը ծովայինից մայրցամաքային քիչ թե շատ հավասար է ողջ երկրում, բայց իր տարածաշրջանային առանձնահատկությունները հիմնականում կախված է ռելիեֆից։ Ձմռանը ջերմաստիճանը սովորաբար մեղմ է լինում։ Չնայած ձմեռը քիչ ձյուն է լինում. լեռներում ձյունը հազիվ բավականացնում է լեռնադահուկային սպորտի համար։ Ամառը բավականաչափ տաք է։

Հունգարիա

Հունգարիան գտնվում է Եվրոպայի կենտրոնում։ Մայրաքաղաքը Բուդապեշտն է։ Հյուսիսից սահմանակցում է Սլովակիային, Ուկրաինային, արևմուտքից՝ Ավստրիային և Սլովենիային, Հարավից՝ Սերբիային և Խորվաթիային, Արևելքից Ռումինիային։

Ռումինիա

Ռումինիան գտնվում է հարավարևելյան Եվրոպայում, Սև ծովի ափին, Բուլղարիայի և Ուկրաինայի միջև։ Ընդհանուր տարածքը 237.500 կմ², որից ցամաքը՝ 230.340 կմ², իսկ ջուրը՝ 7.160 կմ²։ Ռումինիայի տարածքի մոտ կեսը մշակովի հողեր են։ Անտառներն զբաղեցնում են տարածքի ավելի քան 1/4-ը՝ առավելապես տարածված լեռնային շրջաններում ու գետերի ողողատներում։ Կլիման՝ մեղմ է, ցուրտ։ Ձմեռն ամպամած է՝ հաճախակի ձյուն է և մառախուղ, ամռանն արևոտ է՝ հաճախակի անձրևներով և որոտով։ Բարեխառն է։

Ուկրաինա և Բելառուս

Ուկրաինան տարածքով երկրորդ պետությունն է Արևելյան Եվրոպայում։ Երկրի տարբեր մասերն ունեն աշխարհագրական տարբեր առանձնահատկություններ՝ լեռնայինից մինչև հարթավայրային։ Զբաղեցնում է 603 700 կմ² տարածք, որն աշխարհում 44-րդ ցուցանիշն է։ Ուկրաինայի մակերևույթի 98% ցամաքային է, և միայն 2% են զբաղեցնում ջրային տարածքները։ Հարավից երկիրը դուրս է գալիս դեպի Սև ծով։

Բելառուսը դեպի ծով ելք չունեցող պետություն է։ Համեմատաբար հարթ, երկրի մեծ մասը ծածկված է ճահճոտ հողերով։ Բելառուսի 40% -ը ծածկված է անտառներով։ Բելառուսում կա 11000 լիճ։ Երկիրը ունի երեք խոշոր գետեր։ Բելառուսը սահմանակից է հինգ երկրների՝ Լատվիա դեպի հյուսիս, Լիտվան դեպի հյուսիս-արևմուտք, Լեհաստան դեպի արևմուտք, Ռուսաստան դեպի հյուսիս և արևելք, և Ուկրաինա հարավ։ 

Լեհաստանի ընդհանուր տարածքը կազմում է 312,685 քառակուսի կիլոմետր։ Իսկ Ուկրանիայինը 603 700 կմ²։ Այստեղից հետևություն, որը Ուկրանիան ավելի մեծ է։ Լեհաստանի ցամաքային մասը կազմում է 304,225 քառ. կմ, իսկ Ուկրանիայի 98% է ցամաքային մասը կազմում։ Չեխիայում ձմռանը սովորաբար մեղմ է լինում, քիչ ձյուն է գալիս։ Իսկ Ռումինիայում ձմեռն ամպամած է՝ հաճախակի ձյուն է և մառախուղ։ Չեխիայում ամռանը բավականաչափ տաք է լինում, իսկ Ռումինիայում ամռանն արևոտ է՝ հաճախակի անձրևներով և որոտով։ Այսինքն Չեխիայում ձմեռը ավելի տաք է լինում, հաճախ անգամ ձյուն չի գալիս, իսկ ամռանը բավականաչափ տաք է լինում։ Ռումինիայում ընդհակառակը։ Ձմռանը ամպամած է՝ հաճախակի ձյուն է և մառախուղ, իսկ ամռանը արևոտ է՝ հաճախակի անձրևներով և որոտով։

4. Ինչու՞ սոցիալիզմի համակարգի փլուզումից հետո Արևելյան  Եվրոպայի բնակչության ազգային կազմն ավելի միատարր դարձավ: Ի՞նչ ուղղություն ունեն ներքին և արտաքին գաղթերը:

Արևելյան եվրոպան առանձնացավ արևմտյան եվրոպայից, բայց մնաց միատարր։ Քանի որ տարածաշրջանի քաղաքակրթությունը ևս իր ազդեցությունն ունցավ, արևելյան եվրոպայի բնակչության վրա։

1. Ընդհանուր կողմերով տալ Եվրոպայի տեղը քաղաքակրթության և մարդկության առաջընթացի գործում:

Եվրոպան տարածքով ամենափոքր աշխարհամասն է։ Թեփետ նրան բաժին է ընկնում երկրագնդի բնակելի տարածքի մոտ 8%-ը, բայց մարդկության պատմության գրեթե ողջ ժամանակաշրջանում այն եղել է համաշխարհային տնտեսության, գիտության, տեղնիկայի, մշակույթի զարգացումն ուղորդող հիմնական ուժը։ Եվրոպայում է ձևավորվել ու զարգացել արևմտյան-քրիստոնեական քաղաքակրթությունը, որը ծնունդ է տվել համամարդկային բազմաթիվ արժեքների և գաղափարների, որոնցից են ՝ մարդու իրավունքները, ժողովրդավարությունը, ազատ շուկայական տնտեսությունը և ալյն։

2. Սահմանել Եվրոպական խորհրդարան, Եվրոպական միության խորհուրդ,Եվրոպական հանձնաժողով, Եվրոպական դատարան, ԵԱՀԿ հասկացությունները:

Եվրոպական խորհրդարան-Եվրոպական խորհրդարանը Եվրոպական միության միակ մարմինն է, որը ձևավորվում է ուղղակի ընտրությունների միջոցով:

Եվրոպական միության խորհուրդ-Եվրոպական միության խորհուրդը հիմնական որոշումներ ընդունող մարմին է: Այն կազմված է անդամ երկրների մեկական նախարարներից:

Եվրոպական հանձնաժողով- Եվրախորհրդի անդամ երկրներից անկախ մարմին է, որը
պաշտպանում է Եվրամիության, որպես միջազգային անկախ կազմակերպության շահերը,
արտաքին աշխարհում հանդես է գալիս նրա անունից, պատասխանատու է Խորհրդարանի և Միության խորհրդի որոշումների իրականացման համար:

Եվրոպական դատարան-

ԵԱՀԿ-Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությունը անվտանգության հարցերով զբաղվող աշխարհի ամենախոշոր տարածաշրջանային քաղաքական կազմակերպություններից է, որին անդամակցում են Եվրոպայի, Կենտրոնական Ասիայի և Հյուսիսային Ամերիկայի 57 պետություններ:

3. Ինչպե՞ս կարող է ազդել <Ընդլայնված Եվրոպա-նոր հարևաններ> ծրագրի ազդեցությունը Եվրոպայի սահմանների , աշխարհում նրա տեղի ու դերի փոփոխության վրա:

Այն լավ կարող է ազդել Եվրոպայի սահմանների վրա, քանի որ նախատեսվում է պետությունների միացման դրական փորձը մատչելի դարձնել ոչ միայն Եվրոպական մնացած երկրներին, այլև Եվրոպա աշխարհամասի հարևաններին։ Խոսքը գնում է Եվրոպայի ընդլայման, նոր սահմանների ձևավորման մասին։ Եվ կունենա իր լավ ազդեցությունը աշխարհում, նրա տեղի ու դերի փոփոխության վրա, քանի որ 2004թ․ հաստատված և գործողության մեջ մտած ծրագրով Հարավարևմտյան Ասիայում և Հյուսիսային Աֆրիկայում առանձնացվել են Եվրոպայի այն <<նոր հարևանները>>, որոնց հետ համաձայնություն է ձեռք բերվել համակործակցել և աստիճանաբար միավորել նրանց Եվրամիության մեջ, ստեղծել <<ընդլայնված Եվրոպա>>։

4. Որո՞նք են Եվրոպայի քաղաքական քարտեզի քանակական և որակական փոփոխություննրը:

Այնպես անխինդ են և նըման լացին Երգերն իմ երկրի, այնպես տխրագին. Մեզ չի հասկանա օտարերկրացին, Մեզ չի հասկանա սառն օտարուհին։ Այն մելամաղձիկ, լացող, միալար Ելևէջները ներդաշնակ այնպես Եվ հարազատ են սրտին մեր մոլար, Հոգուն մեր բեկված, ավերված, հրկեզ… Տեսնում եմ ահա գյուղերը մեր խեղճ, Եվ թուխ դեմքերն այն տխրության սովոր. Իմ ժողովուրդը անել վշտի մեջ, Երկիին իմ անբախտ և աղետավոր։ Թող հնչե երգն այդ դառն ու ցավածին, Երգը հայրենի ցավագար ու հին, Մեզ շի հասկանա օտարերկրացին, Մեզ չի հասկանա սառն օտարուհին… Վահան Տերյան

ԻՄ ՍՈՒՐԲ ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Իմ սուրբ հայրենիք, դու սրտիս մեջ ես,
Դու սրտիս մեջ ես, ոչ լեզվիս վրա,
Իմ սրտի միջից, թե սիրտս ճեղքես՝
Դրոշիդ բոցը պիտի հուրհրա։
Չեմ ուզում գոռալ իմ սիրո մասին,
Սակայն, իմացիր, հայրենի՛ք իմ մեծ,
Քեզ հարյուր տեղով խոցեց թշնամին,
Բայց հազար տեղով իմ սիրտը խոցվեց։
Ես ամբողջովին քոնն եմ, հայրենիք,
Եվ մոմի նման, ճամփեքիդ վրա
Քո փառքի համար թե մի օր վառվեմ,
Մոխրաբիծ անգամ ինձնից չի մնա։

 Հովհաննես Շիրազ

ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԱՍԵԼԻՍ

Հայաստան ասելիս այտերս այրվում են,
Հայաստան ասելիս ծնկներս ծալվում են,
Չգիտեմ` ինչու՞ է այսպես:

Հայաստան ասելիս շրթունքս ճաքում է,
Հայաստան ասելիս հասակս ծաղկում է,
Չգիտեմ` ինչու՞ է այսպես:

Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են,
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են,
Չգիտեմ` ինչու՞ է այդպես:

Հայաստան ասելիս աշխարհն իմ տունն է,
Հայաստան ասելիս էլ մահն ու՞մ շունն է.
Կլինե՛մ, կմնա՛մ այսպես: Համո Սահյան:

Գործակիցների հավասարեցման (հանման) եղանակը

Տեսական նյութ

Մենք շարունակում ենք դիտարկել երկու անհայտով երոկւ առաջին աստիճանի հավասարումների համակարգեր, որոնցում անհայտների գործակիցները զրոյից տարբեր են և համեմատական չեն: Ինչպես արդեն նշվել է, յուրաքանչյուր այդպիսի համակարգ ունի միակ լուծում:

Այդպիսի համակարգերի լուծման տեղադրման եղանակից բացի կա նաև այլ եղանակ, որն անվանում են գործակիցների հավասարեցման կամ գումարման եղանակ:

Օրինակ: Լուծենք

Գումարման եղանակի ալգորիթմն այսպիսին է

1) առաջին և երկրորդ հավասարումներում էլ բազմապատկելով զրոյից տարբեր թվերով՝ հավասարեցնել անհայտներից մեկի գործակիցները,

2) մի հավասարումը հանել մյուսից,

3) լուծել ստացված մեկ անհայտով հավասարումը,

4) տեղադրել անհայտի ստացված արժեքը հավասարումներից որևէ մեկի մեջ և գտնել մյուս անհայտը,

5) այդ դեպքում ստացված թվազույգը կլինի համակարգի լուծում:

Ըստ այս ալգորիթմի, օրինակի մեջ առաջին հավասարումը բազմապատկենք 2-ով, իսկ երկրորդը՝ 3-ով: Կստանանք

ստացված համակարգի երկրորդ հավասարումից հանելով առաջինը՝ կստանանք մեկ y անհայտով գծային հավասարում՝

                           y-7=0,

որտեղից y=7: y-իփոխարեն տեղադրելով 7 թիվը համակարգի առաջին հավասարման մեջ՝ ստանում ենք

                          6x+49+17=0,

որտեղից՝ x=-11:

Հետևաբար համակարգն ունի (-11;7) միակ լուծումը:

բ)

{ 1x-3y+3=0

{ 1x+y-1=0

x-3y+3-(x+y-1)=0

x-3y+3-x -y +1=0

-3y+3-y+1=0

-4y+4=0

-4y=-4

y=1

y=1

x+1-1=0

x=0

(0;1)

) 15+y+3=0

y+18=0

y=-18

4x+y-2-(3x+y+3)=0

4x+y-2-3x-y-3=0

4x-3x-2-3=0

x=5

Ա․ x + 2y-3 = 0, x = 0 + 3 + 2y = 3 + 2y

3 + 2y + y + 1 = 0

2y + y = 3y

3y = 3 + 1 = 4

x = 4

4 + 2y + 3 = 9

y = 9

(9;4)

Բ․ x-3y + 3 = 0, x = 0 + 3y-3 = 3y-3

3y-3 + y-1 = 0

3y + y = 4y

4y = 3 + 1 = 4

x = 4

4 + 3y-3 = 4

y = 4

(4; 4)

Գ․ 4x + y-2 = 0, y = 0 + 2 + 4x = 2 + 4x

3x + 2 + 4x + 3 = 0

3x + 4x = 7x

7x = 2 + 3 = 5

y = 5

5 + 2 + 4x = 11

x = 11

(11; 5)

Դ․ xy-7 = 0, x = 0 + 7 + y = 7 + y

3 . (7 + y) – y + 1 = 0

21 + 3y-y + 1 = 0

2y = 22

22: 2 = 11

y = 11

11 + 7 = 18

x = 18

(18; 11)

Ա․ x + 3y-1 = 0, x = 0 + 1 + 3y = 1 + 3y

-1 + 3y + 4y + 8 = 0

-3y-4y = -7

-7 = 1 + 8 = 9

x = 9

9 + 3y + 1 = 13

y = 13

(9; 13)

Բ․ x-2y + 3 = 0, x = 0 + 3-2y = 3-2y

-3-2y + 3y-2 = 0

-2y-3y = -5

-5 = 3 + 2 = 5

x = 5

5 + 2y-3 = 4

y = 4

(5; 4)

Գ․ x-y + 2 = 0, x = 0 + 2-y = 2-y

3. (2-y) + y – 4 = 0

3y-6 + y-4 = 0

3y + y = 4y

-6-4 = -10

10 = 4y

y = 2,5

x = 0,5

(0,5;2,5)

Դ․ 2x + y-3 = 0, y = 0 + 3 + 2x = 3 + 2x

-x. (3 + 2x) + 4 = 0

-2x – (- 3) + 4 = 0

-2x – (- 3) + 4 = 1 = 5

5 = 5

y = 1

1 + 2x + 3 = 6

x = 6

(6; 1)

Ա․ x + 2y-3 = 0, x = 0 + 3 + 2y = 3 + 2y

2. (3 + 2y) – 3y + 8 = 0

4y + 6-3y + 8 = 0

4y-3y = 1y

6 + 8 = 14

14 = 1y

x = 1

1 + 2y + 3 = 6

y = 6

(1; 6)

Բ․ 2x + y-8 = 0, y = 0 + 8 + 2x = 8 + 2x

3x + 4 . (8 + 2x) – 7 = 0

3x + 8x + 32-7 = 0

3x + 8x = 11y

32-7 = 25

25 = 11y

y = 2,27

2.27 + 2x + 8 = 12,27

x = 12,27

(12,27; 2,27)

Գ․ -6x+2y+6=0, x=-6x=6-2y

x=6-2y:(-6)=6,3

5x . (6,3x) – y – 17=0

5x . 6,3=31,5

31,5=17-y=16

x=16

16+6-2=20

y=20

(16;20)

Դ․ 5x+3y-7=0, 3y=7+5x

2x – (7+5x) – 5=0

2x-5x=-3x

-3x=7-5=2

y=2

2+7+5x=14

x=14

(14;2)

1. Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան,ինչ բնագիտական գիտություններ գիտեք:

Քիմիան ուսումնասիրում է նյութերը, դրանց բաղադրությունը, կառուցվածքը, հատկությունները և կիրառումը:

2. Մարմին,նյութ,բերել օրինակներ

Մարմինները նյութերից պատրաստված առարկաներ են: Օրինակ՝ աթոռ և փայտ: Աթոռ-մարմին, նյութ-փայտ:

3. Պարզ և բարդ նյութեր,բերել օրինակներ

Պարզ նյութերը կազմված են մեկ տարրից, իսկ բարդ նյութերը մի քանի տարրերից:

4. Ֆիզիկական,քիմիական երևույթներ,բերել օրինակներ

Ֆիզիկական երևույթներ տարբերվում են քիմիականից, քանի որ ֆիզիկական երևույթների ընթացքում նոր նյութեր չեն առաջանում, իսկ քիմիական երևույթների ժամանակ առաջանում են:

5. Սահմանել մոլեկուլ,ատոմ հասկացողությունները,ատոմի բաղադրությունը

Ատոմը նյութի փոքրագույն մասնիկն է: Ատոմը կազմված է էլեկտրոններից, պրոտոններից և նեյտրոններից:

6. Ինչ ատոմամոլեկուլային տեսության կետեր գիտեք

• Ատոմը նյութի փոքրագույն մասնիկն է:
• Հունարեն բառ է, որը թարգմանվում է անբաժանելի:
• Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և՛ մոլեկուլները, և՛ ատոմները պահպանվում են:
• Քիմիական ռեակցիաների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են, իսկ ատոմները պահպանվում են:
• Ատոմները և մոլեկուլները գտնվում են անընդհատ շարժման մեջ են:
• Նույն տեսակի ատոմների միացումից առաջանում են պարզ նյութեր:
• Տարբեր տեսակի ատոմի միացումից առաջանում են բարդ նյութեր:
• Տարը դա ատոմների որոշակի տեսակ է:
• Պարզ նյութերը բաժանվում են երկու մեծ խմբերի՝ մետաղների և ոչ մետաղների:
• Ատոմների ֆիզիկապես բաժանելի են: Կենտրոնում գտնվում միջուկ, միջուկը կազմված է պրոտոններից (p+),  նեյտրուններից (n⁰),  էլեկտրոն (-ē): Նույն լիցքով մասնիկները իրար վանում են, իսկ տարբեր լիցքով մասնիկները իրար ձգում են:
• Ատոմները էլեկտրաչեզոք մասնիկներ են և հավասար են կարգի կարգաթվին պարբերական համակարգում:

7. Հարաբերական ատոմային,մոլեկուլային զանգված

Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, թե նյութի մոլեկուլի զանգվածը քանի անգամ է մեծ ԶԱՄ-ից։

8. Տարրերի առաջին դասակարգումը,ինչպես է ստեղծվել պարբերական համակարգը

Բոլոր տարրերը գրվեցին ըստ հարաբերական ատոմային զանգվածների մեծացումով, տարրերը համարակալվեցին և այդ համարները կոչվեցին կարգաթվեր: Նկատեցին, որ ամեն մի ութ տարրից հետո կրկնվում են տարրերի հատկությունները: Այդ երկար շարքը բաժանեցին ավելի կարճ շարքերի այնպես որ ալկալիական մետաղները ընկնեն իրար տակ, հալոգենները իրար տակ, իսկ ազնինվ գազերը իրար տակ: Այդ շարքերը կոչվեցին պարբերություններ:

9. Պարբերություններ,ինչ է ցույց տալիս պարբերության համարը

Պարբերության համարը ցույց է տալիս էլեկտրոնային շերտերի քանակը:

10. Կարգաթիվ,ինչ է ցույց տալիս տարրի կարգաթիվը

Կարգթիվը ցույց է տալիս պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը:

11. Խմբեր,ենթաղմբեր,ինչ է ցույց տալիս խմբի համարը

Խմբի համարը, եթե տարրը գտնվում է գլխավոր ենթախբում ցույց է տալիս էլեկտրոնների թիվը վերջին շերտում:

9) Օքսիդացման աստիճանը`ՕԱ 0, -2, +6

ՄԻՋՆԱԳԻԾ

Միջին գիծ

Սահամանում Եռանկյան երկու կողմերի միջնակետերը միացնող հատվածը կոչվում է եռանկյան միջին գիծ:

Թեորեմ:  Եռանկյան միջին գիծը զուգահեռ է նրա կողմերից մեկին և հավասար այդ կողմի կեսին:

Ապացույցն ինքնուրույն, որպես հետազոտական աշխատանք կամ կարող ես կարդալ դասագրքից, էջ՝ 11:

50.Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված, տեքստի ոճին համապատասխանող հոմանիշներից մեկը:

Ներկա ժամանակներում մարդկանց առողջության համար առանձնահատուկ վտանգ է ներկայացնում (հարուցում, ներկայացնում) մթնոլորտային օդի աղտոտումը (կեղտոտումը, աղտոտումը), որովհետև (քանզի, որովհնտև) դա այն միջավայրն է, որի հետ մարդն իր կյանքի յուրաքանչյուր (ամեն մի, յուրաքանչյուր) ակնթարթում շփվում է: Բազմաթիվ են մթնոլորտային օդն ադտոտող միացությունները: Մեզ հայտնի ընդարձակ (մեծ, ընդարձակ) ցուցակից կարելի է. առանձնացնել (ջոկել, անջատել, առանձնացնել) մի խումբ նյութեր, որոնք գրեթե միշտ առկա են արդյունաբերական խոշոր (մեծ, խոշոր, կարևոր) քաղաքների մթնոլորտում:

51.Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրո՛ւ:

Ընչազուրկ, հերսոտ, ընչաքաղց, ընթացիկ, սրընթաց, անընկճելի, արագընթաց, անկոտրում, դյուրաթեք, դյուցազնական, դյուրաբեկ, ճկուն, աղքատ, հերոսական:

Ընչազուրկ, ընչաքաղց, աղքատ

Հերսոտ,

Ընթացիկ, սրընթաց, արագընթաց

Անկոտրում, անընկճելի, հերոսական

Դյուրաթեք, դյուրաբեկ, ճկուն,

Դաս 7.

Զուգահեռագծի հայտանիշները

Տեսական նյութ

Դիտարկենք զուգահեռագծի երեք հայտանիշ:

Հայտանիշ 1. Եթե քառանկյան երկու կողմերը հավասար են և զուգահեռ, ապա այդ քառանկյունը զուգահեռագիծ է:

Հայտանիշ 2. Եթե քառանկյան հանդիպակաց կողմերը զույգ առ զույգ հավասար են, ապա այդ քառանկյունը զուգահեռագիծ է:

Հայտանիշ 3.Եթե քառանկյան անկյունագծերը հատման կետով կիսվում են, ապա այդ քառանկյունը զուգահեռագիծ է: