Դավիթ Բեկի և Մխիթար Սպարապետի ղեկավարած ազատագրական պայքարի ժամանակագրությունը – 7 գնահատանիշ
Դավիթ Բեկ 1669-1728
Ազատագրական շարժումը համախմբելու համար քայլեր ձեռնարկվեցին։Հայաստան ուղարկվեցին զինորականները Դավիթ բեկի գլխավորությամբ 1722 հասան Սյունիք և հաստատվեցին Շինուհայր ավանում։Դավիթ բեկի ղեկավարությամբ ստեղծվեց ռազմական խորհուրդ և զորքի սպարապետ նշանակվեց Մխիթարը։Հայկակն ուժերը միավորելու գործում կարևոր նշանակություն ունեցավ հավատուրաց մելիք Բաղրին ենթակա՝ Տաթևի մոտ գտնող ամրոցի գլխավորումը։Դավիթ բեկի պահանջով Բաղրին գլխատեցին։Այդ ամենից հետո Տաթևը դարձավ Դավիթ բեկի Նստավայրը։Կարևոր հաղթանակներից էր Զևայի և Որոտանի բերդի ազատագրումը։Դավիթ բեկի գլխավորությամբ 1724թ․ ստեղծվեց հայկական իշխանություն որի կենտրոնը դարձավ Հալիձորի բերդը։1727թ․ մարտին թշնամին պաշարեց հալիձորի բերդը։Որոշվեց ճեղքել և անցնել հարձակման։Մոտ 300 զինյալ ՄխիթաՐԻ ղեկավարությամբ նրանք ճեղքեցին պաշարումը։Նաև Դավիթ բեկի օրոք ազատագրվեց Մեղրին ։ 1728թ․Դավիթ բեկը անակնկալ մահացավ։
Մխիթար սպարապետ 1728-1730
Դավիթ Բեկից հետո զինվորական իշխանությունը ստանձնեց Մխիթար սպարապետը։Մխիթարը պահանջում էր ուժասպառ անել թշնամուն։Տեր Ավետիսը նախընտրեց թուրքերի հետ բանակցելու ուղին։Մխիթարը ստիպված էր գիշերով հեռնալ բերդից։1730 թ․ Խնձորեսկ գյուղի մոտ նա դավադրաբար սպանվեց։
Համեմատիր հայոց ազատագրական պայքարի XVII և XVIII դարի մեկական գործչի – 8 գնահատանիշ;
Դավիթ բնեկ Իսրայել օրի
Իսրայել Օրի
Երբ Ջուղայեցին 1680թ․մահանում է պատվիրակոըթյունը Կոստանդնուպոլսից գալիս է Հայաստան Իսրայելլ Օրին հայ վաճառականների հետ գնում է Վետետիկ ապա Ֆրանսիա։Այնտեղ նա ստանում է սպայի աստիճան։Այնուհետև նա գնում է Գերմանիա և հաստատվում Դյուսելդորֆ քաղաքում։Նա այդ ընթացքում ծառայության է անցնում Հավհան Վիլհեմի մոտ։Գերմանիան այդ ժաման ակ պայքարում էր օսմանյան կայսրության դեմ։Այդ ամենը հաշվի առնելով Օրին քնննարկոււմ է Հայանտանի ազատագրության հարցը։ Գերմանաիայի իշխանը խոստանում է օգնել։Նրա խորհրդով Իսրայել Օրին գալիս է Հայաստան։1699թ․ հրավիրվում է Անգեղակոթ գյուղում գաղտնի խորհրդակցության։Նա դիմում է Եվրոպային սակայն մերժում ստանալով նա մեկնում է Ռուսաստան։1711թ․ Իսրայել օրին անհայտ հանգամանքներում մահանում է։
Դավիթ բեկ
Ազատագրական շարժումը համախմբելու համար քայլեր ձեռնարկվեցին։Հայաստան ուղարկվեցին զինորականները Դավիթ բեկի գլխավորությամբ 1722 հասան Սյունիք և հաստատվեցին Շինուհայր ավանում։Դավիր բեկի ղեկավարությամբ ստեղծվեց ռազմական խորհուրդ և զորքի սպարապետ նշանակվեց Մխիթարը։Հայկակն ուժերը միավորելու գործում կարևոր նշանակություն ունեցավ հավատուրաց մելիք Բաղրին ենթակա՝ Տաթևի մոտ գտնող ամրոցի գլխավորումը։Դավիթ բեկի պահանջով Բաղրին գլխատեցին։Այդ ամենից հետո Տաթևը դարձավ Դավիթ բեկի Նստավայրը։Կարևոր հաղթանակներից էր Զևայի և Որոտանի բերդի ազատագրումը։Դավիթ բեկի գլխավորությամբ 1724թ․ ստեղծվեց հայկական իշխանություն որի կենտրոնը դարձավ Հալիձորի բերդը։1727թ․ մարտին թշնամին պաշարեց հալիձորի բերդը։Որոշվեց ճեղքել և անցնել հարձակման։Մոտ 300 զինյալ Մխիթարի ղեկավարությամբ նրանք ճեղքեցին պաշարումը։Նաև Դավիթ բեկի օրոք ազատագրվեց Մեղրին ։ 1728թ․Դավիթ բեկը անակնկալ մահացավ։
Այս համեմատությամբ ցույց տվեցի որ Իսրայել Օրին միշտ դիմում էր այլ երկրների օգնությանը իսկ Դավիթ բեկը ամեն ինչ անում է իր սեփական ուժերով ։
. Թվարկիր սոցիալական հեղափոխությունների նախադրյալները – 8 գնահատանիշ:
Մարդկանց դժգոհությունը։
Աղքատությունը։
Անարդարությունը։
Շահագործումը։
Անօրինականությունը։
Անհավասարությունը։
ամենը սոցիալական հեղափոխության նախադրյալներից է քանի որ ամենի եղելությունը նպաստեց սոցիալական հեղափոխության։
AC=BD
Սեդա Ենգիբարյանի բլոգ 