Day: April 21, 2020

Գլիցերինը անգույն, մածուցիկ, շատ հիգրոսկոպիկ հեղուկ է^[7]։ Ունի քաղցր համ, այստեղից էլ ստացել է իր անվանումը(գլիկոս-քաղցր)^[8]։

Քիմիական հատկություններ

Գլիցերինը ունի տիպիկ բազմատոմ սպիրտներին բնորոշ քիմիական հատկություններ^[9]։ Գլիցերինի փոխազդեցությունը հալոգենաջրածինների կամ ֆոսֆորի հալոգենիդների հետ ընթանում է մոնո- և դիհալոգենացմամաբ^[10]։ Գլիցերինը փոխազդում է կարբոնաթթուների և հանքային թթուների հետ^[11]։ Օրինակ ազոտական թթվի հետ փոխազդելիս, գլիցերինն առաջացնում է եռնիտրատ-նիտրոգլիցերին(ստացել է Ասկանյո Սոբրերոն, 1847 թվականին), օգտագործվում է մեր ժամանակներում անծուխ վառոդ ստանալու նպատակով։ Գլիցերինը դեհիդրատացնելիս այն վեր է ածվում թունավոր ակրոլեինի^[12][13].

• HOCH₂-CH(OH)-CH₂OH {\displaystyle \to } H₂C=CH-CHO + 2 H₂O

Այն օքսիդանում է մինչև գլիցերինային ալդեհիդ CH₂OHCHOHCHO, դիհիդրօքսիացետոն CH₂OHCOCH₂OH կամ գլիցերինաթթու CH₂OHCHOHCOOH։ Գլիցերինի և բարձրագույն կարբոնաթթուների եթերները՝ ճարպերը հանդիսանում են շատ կարևոր միացություններ մարդու համար, կարևոր կենսաբանական դեր են խաղում նաև ֆոսֆոլիպիդները^[14]։

Ստացում

Գլիցերին առաջին անգամ ստացել է Շելեն 1779 թվականին, ճարպերի օճառացմամբ^[15]։ Գլիցերինի հիմնական մասը ստանում են ճարպերի օճառացումից^[16]։ Գլիցերինի ստացման սինթետիկ եղանակների հիմնական մասը հիմնված է պրոպիլենի օգտագործման վրա^[17]։ 450-500 °C ջերմաստիճաններում պրոպիլենի քլորացումից ստանում են ալիլքլորիդ, HClO-ի հետ միանալիս առաջանում են քլորհիդրիններ, օրինակ՝ CH₂ClCHOHCH₂Cl, որը ալկալիով մշակելիս առաջանում է գլիցերին^[18]։ Գլիցերին կարելի է ստանալ նաև օսլայի հիդրոլիզի միջոցով, առաջացած մոնոսախարիդների հիդրատացմամբ կամ շաքարների սպիրտային խմորումից^[19][20]