Day: November 8, 2021

1. Ձերդպրոցիմասինմանրամասնպատմի՛ր(ի՞նչնեսսիրում, ո՞րնէքոսիրելիանկյունը, ի՞նչնէքեցտխրեցնում, ի՞նչկուզեիրփոխել):

Իմդպրոցը  ՄխիթարՍեբաստացինէեսսիրումեմայդդպրոցըքանիորեսայնտեղունեմշատընտրությանհնարաորությունինչըչունենայլդպրոցներումեսկարողեմընտրել, թեինչմարզաձև  սովորելհագնվելայնպեսինչպեսուզումեմ:

2. Յուրաքանչյուրշարքիբառերիմեջկրկնվողարմատներ՛ըգտի՛ր, դրանցուղիղձևերըգրի՛րևտրվածբառերնարմատներիմիջոցովբացատրի՛ր.

ա) ելևէջ- էջ, Իջևան—իջ, իջնել—իջ, վայրէջք—վայրէջ,

բ) բանբեր— բանբեր, բանակռիվ— բանկռիվ, բանաստեղծ—բանստեղծել, բանասեր— բանսեր,

գ) սնափառ— սունփառ, սնամեջ— սունմեջ, սնահավատ— սունհավատալ, սնապարծ— սունպարծենալ:

3. Տրվածզույգնախադասություններնիրարմիացրուև, ու, կամշաղկապներիցմեկովևբացատրի՛ր, թեերկրորդնախադասությանմեջընդգծվածբառըո՛րդեպքումէդուրսգալիս:

Աղվեսըմիթուղթգտավուայդթուղթըտարավգայլին: Թագավորըժլատուաչքածակմարդէրևհրամայեց, որկարասըիրենտան:

Կղզինլճիհարավ-արևելքումէրևլճիհյուսիսայինափիցտարբերվումէրթե՛բուսականությամբ, թե՛կենդանիներով:

Խեղճկապիկըպիտիվարժվինեղլիկվանդակինևանընդհատպիտիփորձիդուրսպրծնելայդտեղից:

ԶինվորնիջեցրեցբացովիկամուրջըուՉորփոսիվրայովանցնելով՝տիկինըմոտեցավկոճղերին:

Մառախուղիմիջիցնախիրնէրմեզընդառաջգալիսևմեքենանարգելակեց:

ԿապիկըկեսժամումխժռեցիմբերածբանաններըևՄերմիջևկարծեսթեբարեկամությունհաստատվեց:

Որպեսխայծ, վանդակիմեջհսամենագայթակղիչբանաններըկդնեմևՆրանհամոզելուհամարտերնառաջինըկմտնիվանդակը:

4. Տեքստըվերականգնի՛ր՝նախադասություններիհաջորդականությունըփոխելով:

ԴոկտորԲիփԹոռնըԿալիֆոոնիայիտեխնոլոգիականինստիտուտիառաջատարֆիզիկոսներիցէ: Միքանիտարիառաջգիտականաշխարհումնամեծիրարանցումառաջացրեց: Նապաշտպանեցայնվարկածը, որժամանակիմեքենայիկառուցումըլիովինհնարավորէ:  Նապնդումէ. որեթեմարդըժամանակիևտարածության«միջանցքը» մտնի, կհայտնվինորիցնույնտեղում, սակայնավելիվաղժամանակակետում: Նրանցիցմեկըլույսիարագությամբպիտիշարժվի, պտույտգործիունախնականդիրքինդառնա: ԴոկտորԹոռնիներկայացրածժամանակիմեքենայինախագծումայդ«միջանցքը» գտնվելուէերկումետաղեսկավառակիմիջև:

5. Ընդգծվածբառերիևբառակապակցություններիփոխարենգրի՛րտրվածհոմանիշներիցմեկը:

ՍահարայիբեդվինցեղերիմիքանիառաջնորդներհյուրէինՖրանսիայում: Այնպեսեղավ, որմիանգամնրանցտարանմեծջրվեժիմոտ: Կարծեսթեսովորականջրվեժէր՝գեղեցիկուձայնեղ: Ջուրըբյուրեղապակեկոթողինմանընկնումէրցած: Հյուրերինառաջարկեցին, որփորձենխմել:

Ա՜յքեզբան… Դաջո՜ւրէր, խմելուջո՜ւր… Բեդվիններըհիացելէին: Անապատումքանի՜օրպետքէթափառելամենամոտ

ջրհորինհասնելուհամար: Քանի՜ժամպետքէփորելնորիցունորիցփլչողավազը, մինչևորփոսիհատակինջրիկցեխերևա. Անապատումջուրըոսկովենգնահատում: Նրաամենափոքրիկշիթերիցանգամհողիվրաբոցկլտումենխոտիվառկանաչկայծերը: Երբմիտեղանձրևէգալիս, ամբողջՍահարայիցմարդիկշտապումենտեսնելուայդտեղը: Բեդվիններըպատրաստենհարյուրավորկիլոմետրերկտրելու. որպեսզիտեսնեն, թեխոտնինչպե՞սէաճում:

Իսկայստեղ, Փարիզում, այդհրաշըհեղուկնայնպիսի՜առա- տությամբէթափվում, կարծեսանսպասելիորենպատռվելէայնտկճորը, որիմեջամբողջաշխարհիջրիպաշարնէպահվում:

Ֆրանսիացիհյուրընկալըխնդրերշարժվելառաջ. Բայցբեդվիններնուղղակիչէինկարողանումայդտեղիցհեռանալ. Հրաշքէր, ևնրանքերկյուղածությամբդիտումէին:

– Սպասենք, մինչևջուրրվերջանա,- խնդրեցինհյուրընկալին:

Հայտնվի, նայելու, գահավիժումէր, զմրուխտ, հնչեղ, դեգերել, գնալ, գալիսէ, անընդհատ, թվումէր, անցնել, հանկարծակի, կտրվի, կաթիլներից, նայումէին, համայն, վառվռումեն, առաջգնալ, սքանչացելէին։

6. Ի՞նչկանեիր, եթեժամանակիմեքենաունենայիր, որըկարողանարանցյալիցանկացածժամանակակետ(պահ) տեղափոխել:

 եթեունենայիժամանակիմեքենակգնայիանցյալևկշտկեյիայնսխալնրըերըկատարելեմանցյալում

7. Ապ, դժ, տածանցներովկազմի՛րարվածբառերիհոմանիշնրը:

Անգույն, անբախտ, անգետ, անշնորհք, անարդյունք, անօրեն, անձև:

դժգույն  դժբախտ  տգետ    ապաշնորհ  ապարդյուն  ապօրեն 

8. Բառակապակցություննրիիմաստներնարտահայտի՛րմեկականբառերով:

Ինքնիրենիցգոհ—  ինքնագոհ, իրենհավանող— ինքնահավան, իրկյանքիպատմությունը— , ինքնիրենկրթելը— ինքնակրթություն, իրենժխտելը— , իրենսիրելը—ինքնասեր, իրենկառավարելը—ինքնավար:

9. Կետերըփոխարինի՛րներքևումտրվածհամապատասխանբառերով:

Հզորարծիվնուագահաղվեսըհաշտէինապրում:

խելացիգյուղացինգիտակցաբարբռնեցմեղավորթզուկին:

… մարդիկ… նահանջումեն… գործից:

Հզոր, խելացի, մեղավոր, կիրթ, հաշտ, պատահաբար, գիտակցաբար, ամոթալի, ագահ։

10. Շարունակի՛րևավարտի՜րտասընախադասությամբ:

Ծովըխաղաղէրքնածերեխայինման: Արևըդեռչէրծագել, ևվաղորդայնիլռությանմեջինչ-որխորհուրդկար: Թվումէր. թեամբողջաշխարհնէխաղաղքնած: Բայցմիմարդմիայնակնստածէրծովափիխոնավավազին: Ի՞նչնէրայդքանվաղծովափբերելնրան: Նրաքեկելէիրվայելելուերեխայիպեսքնածծովիխաղախությունըորըկեսօրիհետկփոխվիուկդառնաբարկացածմիպատանիովկոտրումուափէքշումբոլորին: Նրանքեկելէինվայելելուբնությանհրաշքները: Եկելէին, որպեսզիկտրվեինառօրյաաղմուկիցեկելէինվայելելուխորհրդավորլռությունը:

11. Նախադասությամբցո՛ւյցտուր, թեի՛նչեննշանակումհետևյալբառերը՝արի, սեր, հոտ, հոր:

Օրինակ՝Վանեցի- Վանեցիմիտատունեմ:

Ինձանիցհեռուվանեցիվախը:

Հայզինովորներըամենաարիեն:

Արիկտրվենքառօրեաուանհետաքրքիրկյանքից:

Սերըդամիանբացատրելիբանէ:

Կաթիսերըշատհամեղէ:

Գառնեիրհոտէմոտենում

Այսի՞նչծանոթհոտէ:

Իմհորեղբորորդին14 տարեկանէ:

Անինպատահաբարընկավհորը

12. Ի՞նչկանեիր, եթեժամանակիմեքենաունենայիր, որըժամանակիմեջցանկարածուղղությամբազատտեղաշարժվեր:)

14. Յուրաքանչյուրբառիիմաստըբառակապակցությամբարատահայտի՛րևգտի՛րերկուխմբիբառերինմանություննուտարբերությունը:

Ա.Դասագիրք— դասգիրք, հեռագիր— հեռգիր, արոտավայր—  արոտվայր, լրագիր—լուրգիր, ծառաբուն— ծառբուն, մրգաջուր—միրգջուր, մրջնաբույն—՞մրջուբնբույն, ծաղկեփունջծաղիկփունջ, միջնապատ— միջպատ:

Բ. Վիպագիր— վեպգիր, մեծատուն— մեծտու, զինակիր— զինկիր, ժամացույց— ժամցույց, կողմնացույց— կողմցույց, երգահան— երգհան, քարհատ— քարհատ, պատմագիր— պատումգիր, քանդակագործ— քանդակգործ:

15. Ախմբինախադասություններիկետադրական

տարբերությունըգտի՛ր, այդտարբերությանպատճառըբացատրի՛ր: Բխմբինախադասություններնի՛նքդկետադրիր:

Ա. ա) Հողմըմռնչաց, գալարվեցևխառնվեցծովիալիքները: Հողմըմռնչաց, գալարվեց, ևծովիալիքներըլեռնացան:

բ) ԴեմքըխաղաղէրուողողվելԷրմիզարմանալիլույսով: Դեմքըխաղաղէր, ուաչքերումմիզարմանալիլույսէրցոլում:

զ) Մայորնանձամբցույցկտակղզինկամիրթիկնապահինկուղարկիինձուղեկցնլու:

Մայորնանձամբցույցկտակղզին, կամնրաթիկնապահըկուղեկցիինձ:

Բ. ա) ԱրևըԺպտացևարթնացրեցծաղիկներին:

Արևըժպտացևծաղիկներնարթնացան:

բ) Նախոսումէրբարձր, խրոխտձայնովուիրխոսքինտալիսէրտիրականշեշտ:

Նախոսումէրբարձր, խրոխտձայնովուդանրախոսքինտալիսէրտիրականշեշտ:

գ) ՆամեզթողսպասիավտոմեքենաներիկանգառումկամէլՋերալդիհետմիանգամիցգնահրավերքիսրահը:

ՆամեզթողսպասիավտոմեքենաներիկանգառումկամինքնուԶերալդըմիանգամիցգնանհրավերքիսրահը:

16. Երկու, խմբիգոյականներիհոգնակինկազմի՛րևօրինաչափությունըբացատրի՛ր:

Օրինակ՝դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:

Ա. Հեռագիր— հեռագրեր, արոտավայր—արոտավայրեր, լրագիր—լրագրեր, ծառաբուն-ծառաբներ, մրգաջուր—մրգաջրեր, մրջնաբույն—մրջնաբներ, ծաղկեփունջ—ծաղկեփնջեր, միջնապատ—միջնապատեր:

Բ. Մեծատուն— մեծատներ, զինակիր—զինակրեր, ժամացույց—ժամացույցներ, կողմնացույց—կողմնացույցեր, երգահան— երգահաներ, քարհատ—քարհատեր, պատմագիր—պատմագրեր, քանդակագործ—քանդակագործներ:

17. Ուշադրությո՛ւնդարձրու, թեըկամնմասնիկըբառին

ի՛նչօրինաչափությամբէավելանում:

Գործերըվաղվանմի՛թող: Գործնէանմահ: Գործնանմահէ:

Ավելիքանհարյուրտարինավրմնացծովիհատակին:

Նավնավելիքանհարյուրտարիսուզվածմնաց:

Ուսումնասիրումէրիրենցգյուղիբույսերը: Իրենցգյուղիբույսերնէրուսումնասիրում:

Սիրտըգործումէրօրուգիշեր: Սիրտնօրուգիշերգործումէ:

Հետքերըտանումէինանտառ: Հետքերնանտառէինտանում:

Աղեղնավորըներկաներինսպառնումէրուգոռգոռում: Աղեղնավորնսպառնում՛էրներկաներինուգոռգոռում:

Աղջիկը, հավանաբար, շտապումէր: Աղջիկնշտապումէր, հավանաբար:

Գինինկարասներումէինպահում: Գինինէինպահումկարասներում:

Տղանցանկապատիվրայովթռավ: Տղանէրցանկապատիվրայիցթռչողը:

18. Հետևություններիցո՞րնէ(որո՞նքեն) համապատասխանումտեքստին: Ընտրությունդպատճառաբանի՛ր: Կարողեսայլհետնությունանել:

Արագիլինհարցրին.

– Իմաստո՛ւնհավք, ինչո՞ւեսանվերջմիոտքիվրականգնում:

Պատասխանեց.

– Որպեսզիգոնեմիքիչթեթևացնեմաշխարհիբեռը:

Հետևություն:

ա) Մարդիկմեծամիտենուշատկարևորումենիրենց: Նրանցթվումէ, թեիրենքենտանումաշխարհիհոգսը, ևիրենցիցէկախված, թեաշխարհնինչպե՛սէապրում:

բ) Կամարդ, որայնքանբարիէ, որաշխարհինումարդկանցնեղությունչտալուհամարպատրաստէ«մեկոտքիվրա>՝ապրելու: Իրկյանքըկդժվարացնի, միայնթեուրիշներիհամարհեշտլինի:

գ) Ծույլմարդիկ, իրենցբանուգործըթողած, ամբողջօրըկարծեսաշխարհիհոգսնենհոգում:

դ) Կանպարծենկոտմարդիկ, որոնքիրենց

ամենասովորականարարքներըշատենկարևորումուդրանքվեհգաղափարներովբացատրում:

ե) Բոլորմարդիկպիտիմեկոտքունենան, որերկրիբեռըթեթևլինի:

ղ) Մարդիկպետքէհարգենղիմացիններիսովորություններըևդրանցվերաբերողավելորրդհարցերչտան, թեչէերբեմնշատանհեթեթպատասխաններկլսեն: Ամենինչչէ, որբացատրելիէ:

Է) Մարդիկայնքանեսասերուշահամոլեն, որերբեք, միթռչունիչափանգամչենմտածիիրենցերկրիմասին:

19. Տրվածբարդբառերիառաջինմասր(արմատը) փոխելով‘ նորբարըբառերստացի՛րնբոլորբաոնրրբացատրի՛ր:

Ոսկեշարատամնաշար, բազմազբաղ, բազկատարածհամատարած, գնդացիր-, բանաձև, ստըրկահոգի,սիրահոժար, մեղմանվագ, սառցալեռ, գաղտնագողի:

20. Ընդգծվածբառերնուբառակապակցություններրփոխարինի՛րհամապատասխանածականներով:

Օրինակ՝Երկրինմոտտարածությունումտիեզերանավիհանդիպեցին:– Երկրամերձտարածությունումտիեզերանավիհանդիպեցին:

Հայոցաշխարհում, Արարատիդաշտիհարավում, միհրաշքովլիուանձեռակերտկոթողկա: ԴաԱրարատնէ, երկինքսլացող, մեկուսիլեռներիզանգված՝կոնանմանզույգգագաթներով: ՄասիսնուՍիսըհանգածհրաբուխներեն: ՄասսիԺայռերովպատվածգագաթըծածկվածէհավերժականձյունով: Սսիգագաթիմասընույնպեսքարակերտէ: Լանջերըկտրտվածենճառագայթիձևունեցողձորակներովուհեղեղատներով: Լանջերինխոտովառատարոտներութփուտներկան, ներքնիգոտում՝այլևայլթռչուններուկենդանիներ: Հնումլեռըհռչակվածէրորպեսարքաներիորսատեղի:

Մասիսըզերծչիմնացելբնությանաղետներից: Նրահյուսիս–արևելքիլանջիխորխորատը, հայտնի«Մասյացվիհ» անունով, որգագաթինմոտ(մերձ) մասումավելիքանհազարմետրխորությունունի, առաջացելէերկրաշարժից:

21. Թիվցույցտվողբառերըգտի՛ր: Դրանցհետառարկաևգործողությունցույցտվողբառերը(գոյականներնուբայերր) ի՞նչթվով(եզակի՞, թե՞հոգնակի) ենգործածվում:

Գտածոնյոթանասունմիլիոնտարվահնությունուներ:

Միայնտասըամիսհետոտուփըկարելիէբացել:

Փոքրիկհովիվըերեսուն-երեսունհինգ  (հոգնակի) գառէրպահում: Միօրերեքը(հոգնակի) գայլիբաժինդարձավ:

Հիսուներկու(հոգնակի) շենքիցտասներեքըկառուցվել

 օրմնացքարանձավում, մինչևորքարանձավիմուտքըբացվեց:

Բացատումընկույզիչորսծառկա:

Միայնմիքաղաքում՝Բոմբեյումմարդիկյոթանասունլեզվովուբարբառովենխոսում:

22. Փորձի՛րպատասխանել, թե՝

ա) ովե՛րբկարողէասել՝«ես».

բ) ովո՛ւմէասում՝«դու».

գ) ո՛ւմմասինենասում՝«նա»:

23. Նախադասություններըհամապատասխանաբարտեղադրի՛րտեքստում: Տրվածևստացվածտեքստերըհամեմատի՛ր:

Միվարժապետիրենմեծարելուհատուկծեսերէրմշակելսաներիհամար: Օրինակ՝երբփռշտումէր, երեխաներըոտքիէինելնումու, ամենվանկիվրածափզարկելով, միաբերանվանկարկում.

– Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…

Միանգամայսվարժապետըպարանըփաթաթեցմեջքինուիջավջրհորը, ործարավերեխաներիհամարջուրհանի: Պարաննէլերեխաներնէինբռնել:

Հանկարծնափռշտաց: Երեխաներըտեղնուտեղըբացթողեցինպարաննումիաբերանվանկարկեցին.

– Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…

Վարժապետըչհասցրեցշնորհակալությունհայտնել:

ժամանակինմիվարժապետկար: Վարժապետըշատէրսիրում, որմարդիկիրենմեծարեն: Վարժապետըերեխաներինքաղաքիցդուրսէրտարել: Շուտովջրհորիսառնօդնուպատերիթացությունըվարժապետիքիթըմտան: Միխարխուլ ջրհորգտան: Պարանիծայրնասատիճանաբարբացէինթողնում:

24.Ձերբակիմասինպատմի՛ր(մանրամասննկարագրի՛ր. վերաբերմունքարտահայտի՛ր) ևպատմությունդվերնագրի՛ր:

25. Կետերիփոխարենպահանջվածձևովգրի՛րփակագծումդրվածբառերնուբառակապակցությունները:

… ձայնըգլուխնէրգցում: (երգել– ե՛րբ)

Ձիուսիրտըպայթելէրքուռակիհամար…: (վախենալ– ինչի՞ց)

Թեյը… թափեց: (տանել- ե՞րբ)

Կենսախինդմարդիկվախենումեն…: (լուրջ, տխուրկամծանրերևալ– ինչի՞ց)

ՈւՄոսկվա… առաջմիերկուօրովմանէգալիսհարազատվայրերում: (գնալ– ինչի՞ց)

Մեղր… միկաթիլգետինթափնց: (լցնել- ե՞րբ)

26. Քոմասինպատմի՜ր(ո՞ւմևի՞նչեսսիրում, ո՞րնէքոսիրելիզբաղմունքը, ինչո՞վեսուրախանում, ի՞նչնէքեզզարմացնում, ի՞նչզգացումներեսունենում) նպատմությունդվերնագրի՜ր:

27. Առանձնացրո՜ւայնբառերր, որոնքժխտականնախածանց(բառիսկզբումդրվողածանց) ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ. տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

28. ՏեքստիԱևԲմասերումընդգծվածբայերիժամանակներիտարբերությունըվերացրո՜ւ՝ԱմասիբայերըդարձնելովԲմասիբայերինման:

Ա.Միխեղճգյուղացիծերացածեուժատեզուներուչգիտեր, թեինչպեսազատվերբեռդարձածանասունից: Որոշեցտանելշուկա, ծախեր: Եվքանիորառևտրիփորձչուներ, դիմեցիրդրացուն.

– Եզսհալիցընկելէ. ի՞նչկլինի՝օգնիր, տանենքշուկա, ծախենք:

Աչքիսվրա.- պատասխանեցդրացին:

Դրացինխոսքաշենուլեզվանիմարդէր, շուկայումսկսեցգովաբանելեզին.

– Մ՛յեզը. լա՜վեզը. Է՛սկողմնեկեք, միէստե՛ղնայեցեք: Հոեզչէ, Աստվածվկա, գոմե՛շէ, գոմե՜շ…

Բ. Հավաքվումենմարդիկ, ուսաշարունակումէ.

– Գիտե՞ք՝ի՜նչուժեղէ. առանցզույգիգութանէքաշում: Էնքանխելոքէուհեզ, որկարողեքհա՛մբարձել, հա՛մլծել:

Մարդիկլսումեն, քննարկում, ձեռքտալիսեզանը, բայցամենիցուշադիրեզանտերնէլսում: Լսում, լսումէ,մեկէլդառնումդրացունուասում.

– Չէ, ախպե՛ր, եսիմապրանքըչեմծախում: Որէդքանլավնէ, եսկբանեցնեմ, էլի՜:

29. Նախադասությանբառերըփոխարինի՛րհոմա– նիշննրով(որըորհնարավորէ)’ աոանցնախադասությանմիտքըփոխելու:

Օրինակ՝«Արքա՛, անկարելիէքոպահանջըբավարարելը, մեկայլբանխնդրիր»,- հորդորումէրիմաստունը: – «Թագավոր. անհնարէքոկարգադրությունըկատարելը, միուրիշբանպահանջիր»,- հորդորումէրիմաստունը:

արքայիերեսըտեսնելուհամարէրայդքաներկարճամփանկտրել:

Երեխաներնիրենցհամարպարէինգալիս, հետո՝շուռգալիս, իրենքիրենցծափահարումուուրախանում, աշխարհքովմեկլինում:

Լուսանումէ. սարիետևիցդուրսէգալիսարևը:

Միգարնանիրիկունդռանընստածգրույցէինքանում:

«Թեուզումեք, որչմեռնեմ.- ասումէթագավորը,- գնացեքուանմահականջուրըբերեք, որխմեմուվերկենամտեղիցս»:

30. Կետերըփոխարինի՛րտրված‘ ժամանակցույցտվողբառերիցմեկով:

Մարդկությունը… ամենինչչէ, որիմանումէիրմոլորակիմասին: … հայտնաբերումենդամբարաններուքաղաքներ, գտնումենբույսերիուկենդանիներինորտեսակներ:

Բրյուելի(Բելգիայիմայրաքաղաքնէ) օդերևութաբանականինստիտուտում… տագնապհնչեցրին: Սարքերնասումէին. որ…. պիտիուժերերկրաշարժլիներ: Մարդիկ… իմացան, որ… ինստիտուտիցհինգկիլոմետրհեոումիդահլիճումհոլանդականնշանավորմիռոքխումբէրհամերգտալիս:

«Սեպտեմբեր»,«հոկտեմբեր»,«նոյեմբեր»,«դեկտեմբեր» ամիսներիանուններն… իրականությանըչենհամապատասխանում. որովհետևնշանակումենյոթերորդ, ութերորդ. իններորդ, տասներորդ, իսկիրականումդրանքիննիցտասներկուերորդամիսներնեն: Այդանհամապատասխանաթյուննառաջացավ…. երբմարդիկհրաժարվեցինայնօրացույցից(հռոմեական), որտեղտարվաառաջինամիսըմարտնէր:

… կատարվածհետազոտություններըցույցենտվել, որնորածիներեխաներըչենսիրումջազըևսիրովլսումենքնքուշ, մեղեդայիներաժշտություն:

ճապոնականմիընկերություն… սկսելուէգրպանիհեռուստացույցներիարտադրության:

Մինչևհիմա, հանկարծ, մոտժամանակներս, վերջերս, հիմա, ինչ–որժամանակ, արդեն, ուրորէ, այսօր, ավելիուշ, այդժամանակ, այնժամանակ, այսպահին:

1. 36. Նախադասությունները համապատասխանաբար տեղադրի՛ր տեքստում: Տրված և ստացված տեքստերն ինչո՞վ են տարբերվում:

ԱՄՆ-ի Նյու Ջերսի նահանգում մի փոքրիկ քաղաք կա: Արդեն հարյուր տարի է, ինչ այնտեղ կիրակի օրը հայտարարված Է «լռության օր»: Այդ օրը տրանսպորտի երթևեկությունն արգելված է: Թերթերն աոաքվում են հեծանիվներով: Փողոցները ծանր, թուջե շղթաներով ցանկապատվում են ու փականքով փակվում:

Քաղաքի անունը Օուշեն Գրոուվ է: Յոթ հազար բնակիչ ունի:

Քաղաքի փողոցներում ոչ մի ճռռոց ու հոնդյուն չես լսի:

Մա՛րդ են. հանկարծ մեքենա վարելու գայթակղությանը չտրվեն:

Երկարատև բանավեճերից հետո մի բացառություն է արվել:

Երկու տեքստերի տարբերությունը այն է, որ առաջին տեքստում ավելի գրական է գրված ամեն ինչ, իսկ երկրորդ տեքստում ավելի ազատ է գրված։

37. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանելիս նախադասության մեջ բառերի դասավորությունը (շարադասությունը) փոխիր այնպե՛ս, որ կարևորվի հարցական բառին պատասխանող բառը:

Օրինակ՝ Պինգվինների լճակը վերակառուցելու բարդ և հրաշալի պլան ունեմ:

1. Ո՞վ ունի պլան: • Ես ունեմ պինգվինների լճակը վերակառուցելու բարդ և հրաշալի պլան:
2.  Ունե՛ս թե՞ չունես լճակը վերակառուցելու պլան: – Ունեմ պինգվինների լճակր վերակառուցելու բարդ և հրաշալի պլան:
3. Ի՞նչ պլան ունեմ: – Պինգվինների լճակը վերակառուցելու բարդ և հրաշալի պլան ունեմ:
4. Ինչպիսի՛ պլան ունեմ: • Բարդ և հրաշալի պլան ունեմ պինգվինների լճակը վերակառուցելու:

Երեկոյան գազանանոց այցելողների բազմությունը նոսրանում Է:

1. Ե՞րբ է բազմությունը նոսրանում: Երեկոյան է գազանանոց այցելողների բազմությունը նոսրանում։
2. Ո՞ր բազմությունն է նոսրանում: Գազանանոց այցելողների բազմությունն է  երեկոյան նորսանում։
3. Ի՞նչ է լինում բազմությունը երեկոյան: Նոսրանում է գազանանոց այցելողների բազմությունը երեկոյան։

Ջրավազանը սուզվողը ջրից կանաչ մազերով դուրս կզա:

1. Ո՞վ դուրս կգա: Ջրավազանը սուզվողը ջրից կանաչ մազերով դուրս կգա։
2. Որտեղի՞ց կանաչ մազերով դուրս կգա: Ջրավազանից սուզվողը  կանաչ մազերով դուրս կգա։
3. Ինչպե՜ս դուրս կգա: Կանաչ մազերով դուրս կգա ջրավազանը սուսվողը։

Երկրաբանները Սահարա անապատի տակ, չորս հարյուր քսան մետր խորության վրա պատահաբար ծով են հայտնաբերել:

1. Որտե՞ղ են հայտնաբերել ծովը: Սահարա անապատի տակ, չորս հարյուր քսան մետր խորության վրա երկրաբանները պատահաբար ծով են հայտնաբերել։
2. Ովքե՞ր են հայտնաբերել ծովը: Երկրաբաններն են Սահարա անապատի տակ, չորս հարյուր քսան մետր խորության վրա պատահաբար ծով հայտնաբերել։
3. Ինչպե՞ս են հայտնաբերել ծովը: Պատահաբար են ծով հայտնաբերել երկրաբանները, Սահարա անապատի տակ, չորս հարյուր քսան մետր խորության վրա։
4. Ի՞նչ են հայտնաբերել գիտնականները: Ծով են հայտնաբերել գիտնականները, Սահարա անապատի տակ, չորս հարյուր քսան մետր խորության վրա։

Քաղցրահամ ջրի հսկայական պաշարները անապատը ծաղկուն մարգագետինների կարող են վերածել:

1. Ինչե՞րը կարող են մարգագետիների վերածել անապատը: Քաղցրահամ ջրի հսկայական պաշարները անապատը ծաղկուն մարգագետինների կարող են վերածել։
2. Ի՞նչը կարող է մարգագետինների վերածել ջուրը: Անապատը կարող է ծաղկուն մարգագետինների վերածել քաղցրահամ ջրի հսկայական պաշարները։
3. Ջուրն ինչի՜ կարող է վերածել անապատը: Ծաղկուն մարգագետինների կարող է վերածել քաղցրահամ ջրի  պաշարները անապատը։

38. Այս արմատների կրկնությամբ իմացածդ բոլոր բառերը գրի՛ր (արմատն ի՞նչ փոփոխության է ենթարկվում):

Օրինակ՝ սառ – սարսուռ, սարսռալ, սարսռազդու:

Թիռ-թրթիռ, թրթռուն, բառ-բարբառ, գիռ-գրգիռ, մուռ-մրմուռ:

39. Նախադասությունն ընդարձակիր՝ ավելացնելով բառեր կամ բառակապակցություններ, որոնք բնութագրեն (նկարագրեն, բնորոշեն) գործողություն կատարողին:

Որդիներն անհանգստանում էին: Ուժեղ որդիները անհանգստանում էին հոր համար։

Ընկերդ արդեն գնացել է: Բոյով ընկերդ արդեն վաղուց գնացել է։

Արշավախումբը վերադարձավ լեռներից: Հետաքրքրասեր արշավախումբը վերադարձավ բարձր լեռներից։

Քո երգը գրավեց մարդկանց: Քո յուրահատուկ երգը գրավեց մարդկանց։

40. Կետերի փոխարեն փակագծում դրված բայերը գրի՞ր պահանջված ձեով:

Այդ նամակը կարդալիս նա գունատվեց: (կարդալ – ե՞րբ)

Ամբողջ երեկո կարդալուց հոգնած՝ դուրս եկավ զբոսնելու: (կարդալ – ինչի՞ց)

Չգիտես ինչու, վախենում էր իր վերջին կամուրջը մինչև վերջ կառուցելուց (կառուցել – ինչի՞ց)

Ականջները խշշում էին ամբողջ օրն այղ աղմուկը լսելուց:(լսել – ինչի՞ց)

Իրիկնապահին տուն դառնալիս մի անգամ էլ հիշեց խոստումը: (դաոնալ – ե՞րբ)

Վիրավորվել էր ընկերոջ՝ առանց պատճառի հետ դառնալուց: (դառնալ – ինչի՞ց)

Վրա-վրա հիվանդանալուց նիհարել էր: (հիվանդանալ – ինչի՞ց)

Հիվանդանալիս միշտ էլ նիհարում է: (հիվանդանալ – ե՞րբ)

41. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված գործիքի, առարկայի անուն (ո՞ր ածանցներով կազմեցիր այդ բաոեյւը):

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ, թակել-թակիչ, ըմպել-ըմպելիք, բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղալիք, ուտել-ուտելիք, խմել-խմիչք, հագնել-հագուստ, ձգել-ձգան, փակել-փական, խթանել-խթանիչ, փաթաթել-փաթաթիչ, ճոճել-ճոճանակ, գանձել-գանձիչ, զսպել-զսպանակ. Սղել-սղարան (կարճացնել), ջնջել-ջնջիչ, ծածկել-ծածկոց, կապել-կապիչ, օրորել-օրորոց:

42. Տեքստը համառոտի՛ր՝ չորս, հետո էլի վեց նախադասություն հանելով (անհրաժեշտության դեպքում բառեր ավելացրո՛ւ կամ փոխի՛ր):

Երկու ընկեր անապատով գնում էին:

Ընկերներից մեկը ծարավից թուլացավ, ընկավ: Իսկ մյուսը, որի մոտ ջուր կար, ոչ օգնեց ընկերոջը, ոչ էլ նույնիսկ ջուր տվեց: Թողեց, հեռացավ: Աղետյալը վերջին շնչում ընկած մնաց:

Բարեբախտաբար եկավ, մի քարավան հասավ այդտեղ:Մարդիկ կիսամեռ տղային գտան, ջուր տվեցին ու նրան ուշքի բերեցին: Տղան, նորից առույգացած, շարունակեց ճամփան:

Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ ընկերոջը: Բան չասաց, լուռումունջ շարունակեց ճամփան:

Երբ լեռնոտ մի կածանով էին անցնում, ջուր չտվող ընկերը սայթաքեց, ընկավ ու չկարողացավ ոտքի կանգնել: Ոտքը կոտրվել էր:

Ընկերը նրան շալակն առավ, մեծ դժվարությամբ տարավ հայրենի քաղաքը, հասցրեց տուն, կնոջ մոտ: Ու հրաժեշտ տվեց.

– Է՛հ, մնաս բարով, եղբա՛յր: Քանի կյանք, դու մարդկանց քո ջրի՛ց պատմիր, ես՝  իմ շալակից:

Երկու ընկեր անապատով գնում էին:

Ընկերներից մեկը ծարավից թուլացավ, ընկավ: Իսկ մյուսը, որի մոտ ջուր կար, ոչ օգնեց ընկերոջը, ոչ էլ նույնիսկ ջուր տվեց:

Բարեբախտաբար եկավ, մի քարավան հասավ այդտեղ:Մարդիկ կիսամեռ տղային գտան, ջուր տվեցին ու նրան ուշքի բերեցին: Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ ընկերոջը: Երբ լեռնոտ մի կածանով էին անցնում, ջուր չտվող ընկերը սայթաքեց, ընկավ ու չկարողացավ ոտքի կանգնել: Ընկերը նրան շալակն առավ, մեծ դժվարությամբ տարավ հայրենի քաղաքը, հասցրեց տուն, կնոջ մոտ: Ու հրաժեշտ տվեց.

– Է՛հ, մնաս բարով, եղբա՛յր: Քանի կյանք, դու մարդկանց քո ջրի՛ց պատմիր, ես՝  իմ շալակից:

43. ա) Տրված բայերը պատճառակա՚ն դարձրու: Պատ- ճառական դարձնւււլ մասնիկն ընդգծի՛ր:

Օրինակ՝ խոսել – խոսեցնել (խոսեցրի),

վախենալ – վախեցնել (վախեցրի)

Վազել-վազեցնել(վազեցրի),պարել-պարեցնել(պարեցրի), աշխատել-աշխատացնել(աշխատեցրի),ուտել-ուտեցնել(ուտեցրի),կարմրել-կարմրացնել(կարմրեցրի),սովորել-սովորեցնել(սովորեցրի),խմել-խմեցնել(խմեցրի),շփոթել-շփոթեցնել(շփոթեցրի),լռել-լռեցնել(լռեցրի),վստահել-վստահեցնել(վստահեցրի),հագենալ-հագեցնել(հագեցրի),մոտենալ-մոտեցնել(մոտեցրի), մերձենալ-մերձեցնել(մերձեցրի):

Բ) Ստացված պատճառական բայերով բառակապակցություններ կազմիր՝ ո՞ւմ կամ ի՞նչը հարցին պատասխանող բառեր ավելացնելով:

Վազեցրի շանը, պարեցրի քրոջս, աշխատացրի ընկերոջս, ուտեցրի փոքրիկին, կարմրեցրի հավը, սովորեցրի ընկերուհուս, խմեցրի կատվին, շփոթեցրի եղբորս, լռեցրի աշակերտին, վստահեցրի մայրիկիս, հագեցրի ծառավս, մոտեցրի դպրոցին, մերձեցրի ընկերներիս։

44. Ստացված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ նոր բարդ բառեր ստացի՛ր և բոլոր բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:

Բառապաշար-բառաշարք, վիրաբույժ-վիրակապ, միամիտ-միանիշ, սևահոգի-սևագիր, մանրազնին-մանրանկար, սրբատաշ-սրբապիղծ, մազապուրծ-մազափունջ, փայտահատ-փայտանյութ, մթնկա-մթնշաղ, դյուրահավան-դյուրագրգիռ, մրրկածեծ-մրրկահողմ, որմնադիր-որմնապատկեր:

45. Հարցերին պատասխանի՛ր:

Ո՞ր առարկայի մասին ենք ասում՝ «սա», որի մասին’ «դա», որի մասին՝ «նա»:  Երբ խոսում ենք առաջին դեմքով ասում են սա, երկրորդ դեմքով դա, իսկ երրորդ դեմքով նա։

Ո՞ր բաժակի մասին ենք ասում՝ «այս բաժակը», որի մասին՝ «այդ բաժակը», «այն բաժակը»:  Երբ խոսում ենք առաջին դեմքով ասում ենք այս բաժակը, երկրորդ դեմքով այդ բաժակը, իսկ երրորդ դեմքով այս բաժակը։

46. Ի՞նչ բառով կարող ես փոխարինել Ա և Բ շարքերի րնդգծված բառերը: Փորձի՛ր երեքական նախադասություններ կազմել որպիսի և որպեսզի բառերով:

Ա. Ծովը սաթի մի այնպիսի կտոր ափ նետեց, որպիսին-ինչպիսին աղջիկը դեռ չէր տեսել: Հյուրը չափազանց շոյված էր. Ի՞նչ ընդգծված վերաբերմունք, որպիսի՝–ինչպիսի ընդունելություն:

Բ. Նա շատ վաղ Էր արթնացել, որպեսզի-որ հասցներ կատարել խոստացածը: Մի քանի քայլ առաջ եկավ, որպեսզի-որ լավ տեսնի հուշարձանը:

Նրա բերած նվերը այնպիսին էր, որպիսին նա շատ էր ցանկանում ունենալ։

47. Ընդգծված բառը փոխարինի՞ր տրված բառերից մեկով:

ա) Վիրավորված-խոցված ընկավ ձիուց և օգնություն կանչեց: Ծաղրուծանակից վիրավորված-նեղացած հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

(խոցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած)

բ) Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը

նրան գրավեցին-հրապուրեցին:

Որոշել էր անպայման գրավել-նվաճել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

(տիրանալ, սեփականել նվաճել, հրապուրել, հմայել)

գ) Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կանգնեցնելու-կառուցելու:

Հարկավոր է կանգնեցնել-դադարեցնել այդ վիրավորական խոսակցությունը:

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են կանգնեցրել–բարձրացնել:

(բարձրացնել, վեր հանել, ոտքի հանել, հաստատել, կերտել, շինել, կառուցել, կասեցնել, դադարեցնել)

48. Բառակապակցություններ կազմի՛ր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Ընկնել՛ ո՞ւր: Ընկնել փոսը, ընկնել կրակի մեջ, ընկնել լիճը։

Ընկած լինել՝ որտե՞ղ:  Ընկած լինել գետնին, ընկած լինել հատակին, ընկած լինել փոսի մեջ։

49. Տրված պարզ նախադասությունները բարդացրո՛ւ՝ ավելացնելով փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն (կարող ես նախադասությունները կապող անհրաժեշտ բառեր ավելացնել):

Օրինակ ՝Վստահ բացում եմ դուռը: (ո՞ւմ) – Վստահ բացում եմ նրա դուռը, ով բարյացակամ է իմ նկատմամբ: Կամ՝ վստահ բացում եմ դուռը, ումից ջերմ ընդունելությունեմ ակնկալում:

Ձկնորսի ցանցը մի ձկնիկ ընկավ: (ինչպիսի՞) Ձկնորսի ցանցը մի մեծ և յուրահատուկ ձկնիկ ընկավ։

Նայում էի ծովի ալիքներին: (ո՞ր) Նայում էի սև և մեծ ծովի կատաղի ալիքներին։

Նավից ապշահար հետևում էին հնդկացիներին; (ո՞ր) Նավից ապշահար հետևում էին զայրացած հնդկացիներին։

Ամբողջ օրը շրջելուց հետո հասանք դղյակին: (ո՞ւմ) Ամբողջ օրը շրջելուց հետո հասանք թագավորի դղյակին։

50. Տրված բարդ բառերի իմաստներն արտահայտի՚՛ր բառակապակցություններով:

Գահընկեց-գահից ընկնել, իշխանազուն-իշխանի որդի, արևազուն-արևից ծնված, արյունարբու-արյուն խմող, արքայանիստ-արքայի նստավայր, դյուրաբեկ-հեշտ ճկվող, գավաթակից-գավաթը շահող, դրկից-հարևան:

51. Բարդ նախադասության րնդգծված մասը հանիր: Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը, որն ապշեցնում էր մարդկանց դեռ հնադարում. Քեոփսի բուրգն է: – Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը, Քեոփսի բուրգն է: Մեքսիկայում տարածվում է ֆուտբոլի մի նոր տեսակ, որի Ժամանակ դաշտ են թողնում կատաղած ցուլին: – Մեքսիկայում տարածվում է ֆուտբոլի մի նոր տեսակ։ Ամազոնի ավազանում մի հետաքրքիր ծառ է աճում, որից տեղացիները կաթ են ստանում: – Ամազոնի ավազանում մի հետաքրքիր ծառ է աճում։ Նորվեգացի հայտնի ճանապարհորդ, հետազոտող ու գրող Թուր Հեյերդալը նորից ու ուղևորվեց Զատկի կղզի, որը խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում է: – Նորվեգացի հայտնի ճանապարհորդ, հետազոտող ու գրող Թուր Հեյերդալը նորից ու ուղևորվեց Զատկի կղզի։ Այս անգամ նրան ճանապարհորդության են հանել քարն հսկայական բանդակները, որ կղզու ափերի մոտ են գտնվում և տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել Ովքե՞ր են դրանց հեղինակները, ինչպե՞ս են դրանք մի քանի կիլոմետր հեռու գտնվող քարհանքից հասցվել այդտեղ: Քսան տոննանոց արձանները, որոնցից մի քանիսի բարձրությունն ութ մետրի է հասնում, կանգնած են ուղղահայաց դիրքով: – Այս անգամ նրան ճանապարհորդության են հանել քարն հսկայական բանդակները և տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել Ովքե՞ր են դրանց հեղինակները, ինչպե՞ս են դրանք մի քանի կիլոմետր հեռու գտնվող քարհանքից հասցվել այդտեղ: Քսան տոննանոց արձանները կանգնած են ուղղահայաց դիրքով:   Նրա վրանը լիքն էր թխվածքի փշրանքով, քանի որ թխվածքից բացի ոչինչ չէր ուտում: – Նրա վրանը լիքն էր թխվածքի փշրանքով, ոչինչ չէր ուտում: Հարազատները հաջողություն մաղթելու փոխարեն մի անգամ էլ լա՜վ դնգստեցին Փղիկին, չնայած որ նա շատ քաղաքավարի խնդրեց դադարեցնել ծեծը: – Հարազատները հաջողություն մաղթելու փոխարեն մի անգամ էլ լա՜վ դնգստեցին Փղիկին։ Հնագետներին մի քանի ամիս է պետք, որ առանց վնասելու մամուռից ու տիղմից մաքրեն ծովի հատակից գտնված անտիկ սափորը: – Հնագետներին մի քանի ամիս է պետք։ Անապատներում, որտեղ կատաղի ու քմահաճ քամիներից տուժում են և՛ մարդիկ, և՛ կենդանիները, քամու էներգիան կարելի է օգտագործել տնտեսական նպատակներով: – Անապատներում, քամու էներգիան կարելի է օգտագործել տնտեսական նպատակներով:

52. Տեքստը փոխադրի’ր և ավարտի՛ր նրան հաջորդող հետևություններից նրանցով, որոնք տեքստից են բխում: Ագռավին աղավնու շորորուն քայլքը շատ դուր եկավ: «Աստ- կած վկա,- ասաց ինքն իրեն, – ես էլ պիտի այդպես շորորամ փորձեց-փորձեց, տեսավ՝ չի ստացվում, ինքն աղավնու պես քայլել չի կարողանում: «Է՜հ,- ասաց,-ի՜նչ հիմարություն.- ավելի լավ է ՝ նորից պապերիս նման քայլեմ»: Փորձեց, տեսավ, որ պապերի քայլքն էլ է մոռացել: Այդ օրվանից ագռավը ո՛չ շորորալ է կարողանում ո՛չ էլ ուղղակի քայլել, ցատկոտում է:   Հետևություն: ա)Մարդ թող չփորձի ուրիշների նման ապրել ու իր բնույթից չբխող բաներ անել, թե չէ անհարմար վիճակի մեջ կրնկնի: բ) Մարդը որ ինչ-որ բան շատ ու սրտանց ցանկանա, անպայման ուզածին կհասնի: գ) Ավելի լավը դառնալու համար մարդ պիտի անընդհատ շուրջը նայի, ուսումնասիրի ու սովորի: դ) Եթե մեկն անընդհատ փորձի ուրիշներին ընդօրինակել, սեփական ոչինչ չի ունենա: ե) Բնությունն իր շնորհները հավասար չի բաժանում մարդկանց. իսկ մարդիկ դժվար են հաշտվում այդ անարդարության հետ և անընդհատ փորձում ե՛ն ինչ-որ բան ուղղել: զ) Մարդուն միշտ ուրիշի ունեցածն է ավելի լավը թվում. Փոխանակ իրեն ու իր մեջ նայի, մարդը աչքն անընդհատ ուրիշի ունեցածին է գցում: Ագռավը հավանեց աղավնու շորորուն քայլը։  Աստված վկա ագռավն ինքն իրեն ասեց, – ես նույնպես պետք է այդպես շորորամ, փորձեց-փորձեց, բայց չստացվեց, նա աղավնու պես քայելել չի կարողացավ։ -Է՜հ, ինչ հիմարություն, – ասաց ագռավը, – ավելի լավ է կրկին պապերիս նման քայել եմ։ Փորձեց, բայց տեսավ, որ պապերի քայլելու ձևնել է մոռացել։ Այդ օրվանից ագռավը ո՛չ շորորալ, ո՛չ էլ ուղակկի քայլել չկարողացավ, միայն կարողանում է ցատկոտել։   Եթե մեկն անըդհատ փորձի ուրիշներին ընդօրինակել, սեփական ոչինչ չի ունենա։   53. Թիվ ցույց տվող բառերը գտի՛ր: Առարկա ցույց տվող բառերը (գոյականները) ո՛ր դեպքում են հոգնակի ձևով գործածվում նրանց հետ: Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա-եզակի մասնակցեց: Մասնակից հարյուր իննսունվեց երեխաները-հոգնակի նույն երգը երգեցին: Երբեմն, սառնամանիքների¹ Ժամանակ, երկնքում երկու կամ երեք արև-եզակի է երեում: Մի անգամ 1868 թ. ապրիլի իննին, ուրալյան երկնքում-եզակի միաժամանակ ութ արև-եզակի երևաց: Մեկն իսկական Էր. մնացած յոթ արևները-գոյական կեղծ էին: Եթե ստորոգյալը գրված է եզակի թվով, ապա գոյականը գրվում է եզակի թվով, իսկ եթե տորոգյալը գրված է հոգնակի թվով, ապա գոյականը գրվում է հոգնակի թվով։

54. Ա և Բ նախադասությունները համեմատի՛ր և տարբերությունները գտի՛ր: Ա. Եթե դիվանագետն ասում է «այո», ուրեմն մտածում է. «Կարող է պատահել»: Բ. Դիվանագետն «այո» ասելիս մտածում է. «Կարող է պատահել»: Ա. Եթե ասում է. «Կարող է պատահել», ուրեմն մտածում է «ոչ»: Բ. «Կարող է պատահել» ասելիս մտածում է «ոչ»: Ա. Եթե ասում է «ոչ», ուրեմն դիվանագետ չէ: Բ. «Ոչ» ասելու դեպքում դիվանագետ չէ: Ա. Լոձի պողպատյա սայրերի և սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոններն այնպիսին են, որ գործարանում աշխատող տղամարդիկ պարտավոր են չսափրված ներկայանալ աշխատանքի: Բ. Ըստ Լոձի պողպատյա սայրերի և սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոնների, գործարանում աշխատող տղամադիկ պարտավոր են չսափրված ներկայանալ աշխատանքի: Ա. Գործարանի մուտքի մոտի հատուկ վարսավիրանոցում նրանց սափրում են այդտեղ արտադրված սայրերով, որպեսզի այդպես ստուգեն աշխատանքի որակը: Բ. Գործարանի մուտքի մոտի հատուկ վարսավիրանոցում նրանց սափրում են այդտեղի արտադրված սայրերով՝ այդպես ստուգելով աշխատանքի որակը: 55. Նախադասությունները փոխակերպելիս տեղի են ունենում հետևյալ փոփխությունները ՝ փոխվում է ստորոգյալը, դուրս են գալիս շաղկապներն ու ստորակետերը, Ա շարքի Նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ շաղկապական րառով միացրո՛ւ (անհրաժեշտության դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություննե՛ր արա): Գառնուկը ջրհորում մի բան տեսավ: Դա դաշտում տնսնելիս կփախչեր: (ինչ որ) Գառնուկը ջրհորում մի բան տեսավ, ինչ որ դաշտում տնսնելիս կփախչեր:   Պապն այդ օրը պատմում էր: Աղջիկը դա վաղուց էր ուզում իմանալ: (ինչ որ) Պապն այդ օրը պատմում էր, ինչ որ աղջիկը վաղուց էր ուզում իմանալ:   Պայմանը սա էր: Գիքորը պիտի տունը մաքրեր, ամանները լվանար, ոտնամանները սրբեր: (որ) – Պայմանը սա էր, որ Գիքորը պիտի տունը մաքրեր, ամանները լվանար, ոտնամանները սրբեր։   Քերականության մասին մի բան եմ լսել: Դա բոլոր արվեստների հիմքն է: (որ) – Քերականության մասին մի բան եմ լսել, որ դա բոլոր արվեստների հիմքն է:   Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել:Եգիպտոսի տեղը չգիտի: (որովհետև կամ՝ քանի որ) – Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել, քանի որ Եգիպտոսի տեղը չգիտի:   Ամեն գարնան երկու հակառակորղնհրի հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր: Ձմռան պարապությունից ավելի ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանը ավելի կատաղի էին դառնում: (որովհետև, քանի որ) – Ամեն գարնան երկու հակառակորղնհրի հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր, որովհետև ձմռան պարապությունից ավելի ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանը ավելի կատաղի էին դառնում:   Առակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան: Այնտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծաղրել ու բարկացնել: (որտեղ) – Առակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան, որտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծաղրել ու բարկացնել:   Ծարավ այծը մոտեցավ ջրհորին: Ջրհորում աղվեսն էր նստած: (որտեղ) – Ծարավ այծը մոտեցավ ջրհորին, որտեղ աղվեսն էր նստած:   Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր: Նա զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ: (որը) – Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր, որը զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ:   Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ: Նրան հարցներ ճանապարհի մասին: (որպեսզի, որ) – Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ, որպեսզի նրան հարցներ ճանապարհի մասին:   Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան: Քերականություն սովորի: (որ, որպեսզի) – Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան, որ քերականություն սովորի:

56. Նախադասությանը ինչպե՞ս, ի՞նչ ձևով  և ինչքան հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացրո՛ւ: Հանգստացած թագավորը նստեց: Լավ հանգստացած թագավորը, դանդաղորեն նստեց։ Հանդարտված առյուծները կանգնեցին նրա գահավորակի մոտ: Հանդարտված առյուծները հանգիստ կանգնեցին նրա գահավորակի մոտ:    Հիվանդ մարդը դեղ խմեց: Սուր հիվանդ մարդը մի կերպ դեղ խմեց։ 57. Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրի ր փակագծում տրված բառերի հականիշները: Փարիզում անցորդներից մեկը hորդառատ (բարակ) անձրևի տակ ընկավ: Թրջվելուց (չորանալ) պաշտպանվելու համար թևի տակի նկարը բարձրացրեց (իջեցնել) գլխի վրա ու վազեց: Երերուն (հաստատ) աշխարհում դեռևս (արդեն) ոչ ոք անձրևից այդպիսի թանկագին (էժանագին) «անձրևանոցով» չէր պաշտպանվել (հարձակվել): Տեսնելով անցորդի գլուխը պաշտպանող նկարը, դեպքի ակամա (կամավոր) վկան՝ ոստիկանը, զարմանքից խոսեց (լռել): Նա ճանաչեց Գյուստավ Կուրբեի նշանավոր (աննշան) «Քնած շիկահեր կինը» կտավը: Թանգարանից հափշտակված այգ նկարի վերատպված օրինակները հենց այդ օրը բաժանվել են (հավաքվել) ոստիկաններին: Նկարը յոթ հարյուրից ութ հարյուր դոլար էր գնահատված: Ոստիկանը մարդուն հետևեց (առաջնորդել) մինչև նրա բնակարանը, որտեղ գտավ (կորչել) տարբեր (նույն) ժամանակներում տարբեր (նույն) անդերից գոգացված նկարների ամբողջ պատկերասրահ: – Ավելի լավ (վատ) էր մինչև ոսկորներս թրջվեի (չորանալ),-տխրությամբ (ուրախություն) ասաց գողը, երբ նրան ձեռբակալեցին (բաց թողնել):

58. Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա: Մեծ-մեծ քայլերով կտրեց-անցավ բակն ու վազելով մոտեցավ փոստարկղին: Նամակն արագ հանեց գրպանից, գցեց արկ- ղը:Վերջ: Ձեռքերը թափ տվեց ու գնաց առաջ։ Մի օր, մի մարդ արթնացավ քնից, լվացվեց և նախաճաշեց։ Ուներ որոշ անավարտ գործեր, որոնք ավարտին հասցրեց։ Զանգեց իր ընկերներին և հրավիրեց իր տուն։ Նրանք սկսեցին միասին համեղ ուտեստներ պատրաստել։ Տարբեր յուրահատուկ և հետաքրքրաշարժ խաղեր խաղալ։ Նայեցին կինոներ և երգեր լսեցին։ Հավես ու զվարճալի ժամանակ անցկացրեցին։ Այս ամենից հետո, նրանք իջան բակ քայլեցին, խոսեցին։ Այդ ժամանակ նա հիշեց, որ պետք է նամակ ուղարկեր իր արտերկրում բնակվող քրոջը։ 59. Պատմությունը փոխադրի՛ր ներկա ժամանակով (այսպես՝ <<Մրջյունը մի Ժամանակ մարդ է լինում և զբաղվում է հացահատիկ մշակելով…>> Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր և զբաղվում էր հացահատիկ մշակելով: Բայց նա չբավարարվեց իր աշխատանքի պտուղներով, նախանձեց և գողություն արեց: Այդ ագահության պատճառով Զևսը զայրացավ և նրան միջատ դարձրեց: Բայց նոր կերպարանքի մեջ էլ նա բնույթը չփոխեց ու մնաց դաշտերում ու կալերում վազվզող, ցորենի ու գարու պաշար հավաքող: Մրջյունը մի ժամանակ մարդ է լինում և զբաղվում է հացահատիկ մշակելով: Բայց նա չի բավարարվում իր աշխատանքի պտուղներով, նախանձում է և գողություն անում: Այդ ագահության պատճառով Զևսը զայրանում է և նրան միջատ դարձնում: Բայց նոր կերպարանքի մեջ էլ նա բնույթը չի փոխում ու մնում է դաշտերում ու կալերում վազվզող, ցորենի ու գարու պաշար հավաքող: 60. Ըստ տրված հետևության, պատմի՛ր տեսած, լսած կամ կարդացած մի պատմություն: Սուտասանը որ իմանա՝ սուտը բռնող չկա, ինչ ասես կհնարի: 61. Կետերի փոխարեն մի արմատ գրի՛ր և երկու բարդ բառ կազմի՛ր: Օրինակ՝ դեմ(ք), …, գրել – դեմ(ք), նկար, գրել- դիմանկար. նկարագրել:   Գայլ ձուկ կուլ-գայլաձուկ, ձկնկուլ, ոսկի հեր արձակ-ոսկեհեր, հերարձակ, դեմ(ք) նկար գիր-դիմանկար, նկարագիր, մայր քաղաք գլուխ-մայրաքաղաք, քաղաքագլուխ. զբոս(նել) այգի գործ-զբոսայգի, այգեգործ, ընկեր սեր առատ-ընկերասեր, սիրառատ, մեծ պատիվ արժան-մեծապատիվ, պատվարժան, հրաշ(ք), կատարել ածու-հրաշակերտ, կատարածու, թանկ գին ցուցակ-թանկագին, գնացուցակ, ինձ ուղտ տեր-ընձուղտ, ուղտատեր. Բարի գործ զուրկ-բարեգործ, գործազուրկ:

• 62. Տրված նախադասությունը համառոտի՛ր. Դարձրո՛ւ վեց-յոթ բառանի նախադասության տարբերակներ: Քանի՞ նախադասություն է ստացվամ.

Կապիկների վանդակի մոտ կանգնած՝ տասը րոպե մետաղացանցի արանքից փրչոտ ձագուկներին էի շոյում՝ հակառակ Բիլի անհամբերության ու շտապողականության:

Կապիկների վանդակի մոտ կանգնած, մետաղացանցի արանքից ձագուկներին էի շոյում։

Տասը րոպե մետաղացանցի արանքից փրչոտ ձագուկներին էի շոյում։

Հակառակ Բիլի անհամբերության ու շտապողականության փրչոտ ձագուկներին էի շոյում։

63. Ուրիշի ուղղակի խոսքը գտի՛ր կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու: Ե՞րբ է ուղղակի խոսքը չակերտների մեջ գրվում:

Ա. Առաջին մոլորակի վրա մի թագավոր էր ապրում: Ծիրանիով և կնգումի մորթիով պճնված՝ նա բազմել էր շատ հասարակ, բայց, այնուամենայնիվ, փառահեղ իր գահին:

– Ահա և հպատակը,- բացականչեց թագավորը՝ տեսնելով Փոքրիկ իշխանին:

«Այդ ինչպե՞ս ճանաչեց,- անցավ Փոքրիկ իշխանի մտքով.- չէ՜ որ ինձ առաջին անգամն է տեսնում»:

Փոքրիկ իշխանը մտածում էր. «Այսքան բարձր սարից այս ամբողջ մոլրակը և նրա վրայի մարդկանց կտեսնեմ»: Բայց նա ասեղի նման բարակ ու սուր ժայռեր տեսավ միայն: …. «Ինչ տարօրինակ մոլորակ է.- մտածեց Փոքրիկ իշխանը.- բոլորովին չոր է և աղի. ամբողջովին պատած է ասեղներով»:

Բ. «Բոլորը բնության օրենքներին են ենթարկվամ. նույնիսկ երբ նրան են հակադրվում, նրա հետ են գործում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ցանկանում են նրա դեմ գործել»,- ասել է Գյոթեն:

Գյոթեն գրել է. «Բնության պսակը սերն է: Միայն սիրո միջոցով են մոտենում նրան»:

Գ. Շվեյցարական Ալպերում ճանապարհորդներին ծաղիկներ չքաղելու կոչ են անում: Այդ կոչերն արված են՝ ազգային հոգեբանությունը հաշվի առնելով: Ֆրանսերեն մակագրությունն ասում է. «Ծաղիկներով հիացեք, բայց մի՛ սպանեք նրանց»: Կոչն անգլերեն հնչում է որպես քաղաքավարի խնդրանք, «խնդրում ենք՝ ծաղիկները մի՛ քաղեք»: Գերմաներեն արգելքը կտրուկ է, «Մի՛ քաղեք ծաղիկները»:

64. Տեքստը վերականգնիր պարբերությունների հաջորդականությունը փոխելով: Փոխանակությունը պարզեցնելու համար մարդիկ փորձում էին իբրև փոխանակման միջոց ծառայող ամենահարմար առարկան գտնել: Անասունը, մթերքն ու մորթեղենը, որպես փող, հարմար չէին, որովհետև խնամք էին պահանջում ու շուտ էին փչանում: Մարդիկ սատիճանաբար հասկացել էին, որ փողը ոչ թե ժամանակավոր, այլ մշտական ու հաստատուն պիտի լիներ: Նաև դիմացկուն լիներ, որ ձեռքից ձեռք անցնելիս շուտ չփչանար: Թեթև լիներ, որ. կրելը հեշտ լիներ: Իսկ արժեքը և՛ եզան ու տան, և՛ նավի ու հողակտորի, և՛ ցանկացած այլ առարկայի արժեքի հետ պիտի համեմատվեր: Ու պիտի բաժանվեր մանր մասերի, որ մանր առարկաների գնումներ էլ կատարվեին: Բայց փոխանակություն կատարելը բարդ էր, քանի որ իրերն ու մթերքները տարբեր արժեքներ ունեին: Արժեքը կախված էր նրանից, թե ինչքա՛ն աշխատանք էր ծախսվել այս կամ այն առարկան կամ մթերքն ստանալու համար, կամ դրանք ձեռք բերելու համար ի՛նչ դժվարություններ ու վտանգներ էին հաղթահարվել:  Սեկ ոչխարի դիմաց, օրինակ, կարելի էր երկու կացին կամ չորս սափոր կամ էլ մեկ անդրավարտիք ստանալ, իսկ հովազի ժանիքներից ու ճիրաններից պատրաստված ապարանջանի փոխարեն՝ նավակ կամ էլ մի զույգ եզ: Հազարարայակներ առաջ մարդիկ չգիտեին, թե ի՛նչ է փող, պարզապես զանազան առարկաներ էին փոխանակում միմյանց հետ: Բրուտները խեցե ամաններ ու սափորննր էին տալիս, դարբինները՝ դանակներ, կացիններ ու նետերի ծայրապանակներ,երկրագործները՝ հացահատիկ, յուղ, գինի, անասնապահները՝ միս, բուրդ, կաշի, հաղթանակած մարտիկներն էլ իրենց գերիները: Դրա հետ նոր պահանջ ծագեց: Հարկավոր էր, որ ամենամանր մասերի բաժանելու Ժամանակ էլ փողի ընդհանոուր արժեքը չփոքրանար: Օրինակ, եթե մորթին բաժանեին մանր կտորների, կտորներից ամեն մեկի արժեքն էլ զրո կլիներ. միաժամանակ բոլորինն էլ: Բոլոր այդ պահանջներին քիչ թե շատ համապատասխանող առաջին փողերից էին խեցիներր:

Հազարամյակներ առաջ մարդիկ չգիտեին, թե ի՛նչ է փողը, պարզապես զանազան առարկաներ էին փոխանակում միմյանց հետ: Բրուտները խեցե ամաններ ու սափորներ էին տալիս, դարբինները՝ դանակներ, կացիններ ու նետերի ծայրապանակներ, երկրագործները՝ հացահատիկ, յուղ, գինի, անասնապահները՝ միս, բուրդ, կաշի, հաղթանակած մարտիկներն էլ՝ իրենց գերիները:Բայց փոխանակություն կատարելը բարդ էր, քանի որ իրերն ու մթերքները տարբեր արժեքներ ունեին: Արժեքը կախված էր նրանից, թե ինչքա՛ն աշխատանք էր ծախսվել այս կամ այն առարկան կամ մթերքը ստանալուհամար, կամ դրանք ձեռք բերելու համար ի՛նչ դժվարություններ ու վտանգներ էին հաղթահարվել: Մեկ ոչխարի դիմաց, օրինակ, կարելի էր երկու կացին կամ չորս սափոր կամ էլ մեկ անդրավարտիք ստանալ, իսկ հովազի ժանիքներից ու ճիրաններից պատրաստված ապարանջանի փոխարեն՝ նավակ կամ մի զույգ եզ:Փոխանակությունը պարզեցնելու համար մարդիկ փորձում էին իբրև փոխանակման միջոց ծառայող ամենահարմար առարկան գտնել: Անասունը, մթերքն ու մորթեղենը, որպես փող, հարմար չէին, որովհետև խնամք էին պահանջում ու շուտ էին փչանում: Մարդիկ աստիճանաբար հասկացել էին, որ փողը ոչ թե ժամանակավոր, այլ մշտական ու հաստատուն պիտի լիներ: Նաևդիմացկուն լիներ, որ ձեռքից ձեռք անցնելիս շուտ չփչանար: Թեթև լիներ, որ կրելը հեշտ լիներ: Իսկ արժեքը և´ եզան ու տան, և՛ նավի ու հողակտորի, և՛ ցանկացած այլ առարկայի արժեքի հետ պիտի համեմատվեր:

65. Սխալ կազմված պատճառական բայերն ուղղի՛ր: Քնեցնել, հաշտեցնել, լռացնել-լռեցնել, ուտացնել-ուտեցնել, լսեցնել, ճերմակեցնել, կարմրացնել, վախացնել-վախեցնել, աշխատացնել-աշխատեցնել, հնչեցնել, պարզեցնել, ցավեցնել, վստահացնել-վստահեցնել, ծառայացնել-ծառայեցնել, ապրացնել-ապրեցնել: 66. Տեքստից հանի՜ր այն նախադասությունները, որոնք նկարագրում են նախորդ կամ հաջորդ նախադասության գործողության տեղը, ժամանակը, ձևը: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատիր: Արդեն մութն ընկնում էր, ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր: Մի ուլիկ հոտից հետ ընկավ: Գայլը հասավ նրան ու բռնեց: Գյուղն էլ շատ մոտ էր: Ուլիկն ասաց. Գիտեմ, որ քո զոհն եմ, ու վերջը պիտի ուտես ինձ: Բայց մի խնդրանք ունեմ՝ սրինգդ նվագիր, պարեմ, հետո կեր: Գայլը նվագեց:Նա շատ բարձր ու գայլավարի էր նվագում: Շները լսեցին ու ընկան նրա ետևից: Փախչելիս գայլը շուռ եկավ դեպի ուլիկը: Նա ասաց. Տեղն է ինձ, մսագործն՝ ո՜ւր, երաժիշտն’ ուր: Արդեն մութն ընկնում էր, ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր: Մի ուլիկ հոտից հետ ընկավ: Գայլը հասավ նրան ու բռնեց: Ուլիկն ասաց. Գիտեմ, որ քո զոհն եմ, ու վերջը պիտի ուտես ինձ: Բայց մի խնդրանք ունեմ՝ սրինգդ նվագիր, պարեմ, հետո կեր: Գայլը նվագեց: Շները լսեցին ու ընկան նրա ետևից: Փախչելիս գայլը շուռ եկավ դեպի ուլիկը: Նա ասաց. Տեղն է ինձ, մսագործն՝ ո՜ւր, երաժիշտն’ ուր:   67. Բառակապացություններ կազմիր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով: Տիրապետել ինչի՞(ն) գործին: Տիրել ի՞նչը, (ինչի՞ն), ո՞ւմ ունեցվածքին, մարդուն: Դավանել ինչի՞ն ընկերոջը: 68. Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա: Ի՜նչ պատժել, ի՜նչ բան: Հայրը բակում կանգնած, քթի տակ խորամանկ ժպտալով նրան էր դիմավորում: Ի՜նչ լավ է, որ ամեն, ինչ լավ վերջացավ: 69. Առաջին նախադասությունը փակագծում գրված բառով միացրո՛ւ երկրորդին (անհրաժեշտության դեպքում  որոշ փոփոխություններ արա): Որսորդներն իրենց շների հետ հայտնվեցին, երբ վախկոտ նապաստակն իր համար թռչկոտում էր անտառի բացատում: (երբ, երբ որ) Աղվեսն ուզում էր խախտել պայմանն ու դուրս թռչել, երբ այծը նախատեց աղվեսին: (հենց որ, երբ) Կարապները չէին ուզում ապրել մարդկանց մոտ ու երգել նրանց համար, քանի դեռ ծիծեռնակները ծաղրում էին կարապներին: (քանի դեռ, այնքան ժամանակ) Մեղուները չէին ուզում իրենց մեղրը մարդկանց տալ, հետևաբար նրանք որոշեցին խայթոցով վնասել մեղրը տանողներին: (ուստի, հետևաբար) Մի բան ծածկում էր աղբյուրն ու գուռը, ինչ որ ընկած էր քիչ հեռու, թափթփված ճյուղերի մեջ: (ինչ, ինչ որ) Ծովի ջուրը չի խմվում, թեև ծովին հասնելը փրկություն էր թվում: (թեև, չնայած, բայց) Ձեռքը մեկնեց անկարգին բռնելու, չնայած մտքինը նրան պատժելը չէր: (թեև, չնայած, բայց)